ΜΙΛΑ ΓΙΑ ΝΑ ΣΕ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΟΥΝ,
ΟΧΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΙΛΑΣ
ΟΧΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΙΛΑΣ
ΚΕΙΜΕΝΟ 41
Curius et Fabricius, antiquissimi viri, et his antiquiores Horatii plane ac dilucide cum suis locuti sunt; non Sicanorum aut Pelasgorum, qui primi coulisse Italiam dicuntur, sed aetatis suae verbis utebantur. Tu autem, proinde quasi cum matre Evandri nunc loquaris, sermone abhinc multis annis iam obsoleto uteris, quod neminem scire atque intellegere vis, quae dicas. Quin, homo inepte, taces, ut consequaris, quod vis ? Sed antiquitatem tibi placere dicis, quod honesta et bona et modesta sit. Sic ergo vive, ut viri antiqui, sed sic loquere, ut viri aetatis nostrae; atque id quod a C. Caesare scriptum est, habe semper in memoria et in pectore: « tamquam scopulum, sic fugias verbum insolens atque inauditum.
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Ο Κούριος και ο Φαβρίκιος, που έζησαν στα πολύ παλιά τα χρόνια, και οι Οράτιοι, πολύ παλιότεροί τους, μιλούσαν με τους συγχρόνους τους καθαρά και με διαύγεια· δε χρησιμοποιούσαν τη γλώσσα των Σικανών και των Πελασγών, που λένε πως ήταν οι πρώτοι κάτοικοι της Ιταλίας, αλλά τη γλώσσα της εποχής τους. Εσύ όμως χρησιμοποιείς γλώσσα που έχει πέσει σε αχρηστία[1] εδώ και πολλά χρόνια, σαν να μιλούσες τώρα με τη μάνα του Ευάνδρου, επειδή δε θέλεις να ξέρει και να καταλαβαίνει κανείς τι λες. Ανόητε άνθρωπε, γιατί δε σωπαίνεις, για να πετύχεις αυτό που θέλεις; Λες όμως πως σου αρέσουν τα παλιά τα χρόνια, γιατί είναι τιμημένα και καλά και σεμνά. Έτσι λοιπόν να ζεις, όπως οι παλιοί, αλλά έτσι να μιλάς, όπως οι σύγχρονοί μας[2]. Και να έχεις πάντα στη μνήμη σου και στην καρδιά σου αυτό που έγραψε ο Γάιος Ιούλιος Καίσαρας: «Σαν το σκόπελο απόφευγε τη λέξη την ασυνήθιστη και την πρωτάκουστη».
ΣΥΝΤΑΞΗ
Curius et Fabricius: Y στο locuti sunt
antiquissimi: επιθετικός προσδιορισμός στο viri
viri: παράθεση στα Υ
his: αφαιρετική της σύγκρισης ή β΄ όρος σύγκρισης με συγκριτικό το antiquiores και α΄ όρο το Horatii
antiquiores: επιθετικός προσδιορισμός στο Horatii
Horatii: Υ στο locuti sunt
plane: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου
dilucide: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου
cum suis: εμπρόθετος της κοινωνίας
locuti sunt: ρήμα
Sicanorum: γενική κτητική στο verbis
Pelasgorum: γενική κτητική στο verbis
qui: Υ στο dicuntur και στο coluisse (ταυτοπροσωπία: το Υ του ειδικού απαρεμφάτου τίθεται κατ' εξαίρεση σε ονομαστική (qui), γιατί εξαρτάται από παθητικό τύπο λεκτικού ρήματος (dicuntur): άρση του λατινισμού.
primi: επιρρηματικό κατηγορούμενο της τάξης/σειράς
coluisse: ειδικό απαρέμφατο, Α στο dicuntur
Italiam: Α στο coulisse
dicuntur: ρήμα
aetatis: γενική κτητική στο verbis
suae: επιθετικός προσδιορισμός στο aetatis
verbis: Α στο utebantur
utebantur: ρήμα
Tu: Υ στο loquaris
autem: παρατακτικός αντιθετικός σύνδεσμος
cum matre: εμπρόθετος της κοινωνίας
Evandri: γενική κτητική στο matre
nunc: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
loquaris: ρήμα
sermone: Α στο uteris
abhinc: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
multis: επιθετικός προσδιορισμός στο annis
annis: αφαιρετική του χρόνου
iam: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
obsoleto: επιθετική μετοχή, επιθετικός προσδιορισμός στο sermone
uteris: ρήμα
neminem: Υ στο scire
scire: τελικό απαρέμφατο, Α στο vis
intellegere: τελικό απαρέμφατο, Α στο vis
vis: ρήμα
quae: Α στο dicas
dicas: ρήμα
quin: επιρημματικός προσδιορισμός της αιτίας
quin: επιρημματικός προσδιορισμός της αιτίας
homo: κλητική προσφώνηση
inepte: επιθετικός προσδιορισμός στο homo
taces: ρήμα
consequaris: ρήμα
quod: Α στο vis
vis: ρήμα
antiquitatem: Υ στο placere
tibi: Α στο placere
placere: ειδικό απαρέμφατο, Α στο dicis
dicis: ρήμα
honesta: Κ στο antiquitas
bona: Κ στο antiquitas
modesta: Κ στο antiquitas
antiquitas: Υ στο sit
antiquitas: Υ στο sit
sit: ρήμα
sic: επιρρηματικός του τρόπου
vive: ρήμα
viri: Υ στο vivebant που εννοείται
antiqui: επιθετικός προσδιορισμός στο viri
sic: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου
tu: Υ στο loquere
tu: Υ στο loquere
loquere: ρήμα
viri: Υ στο loquuntur που εννοείται
aetatis: γενική κτητική (ή της ιδιότητας) στο viri
nostrae: επιθετικός προσδιορισμός στο aetatis
id: Α στο habe
quod: Υ στο scriptum est
a C. Caesare: εμπρόθετος του ποιητικού αιτίου
scriptum est: ρήμα
habe: ρήμα
semper: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
in memoria: εμπρόθετος στάσης σε τόπο (μεταφορικά)
in pectore: εμπρόθετος στάσης σε τόπο (μεταφορικά)
tamquam scopulum: Κ στο verbum ( δες στις προτάσεις)
sic: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου
fugias: ρήμα
verbum: Α στο fugias
insolens: επιθετικός προσδιορισμός στο verbum
inauditum: επιθετικός προσδιορισμός στο verbum
ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
qui primi colluisse Italiam dicuntur: Δευτερεύουσα αναφορική επιθετική προσδιοριστική πρόταση με όρο αναφοράς το Sicanorum και Pelasgorum. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία qui, εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ και φανερώνει το πραγματικό.
proinde quasi cum matre Evandri nun loquaris: Δευτερεύουσα επιρρηματική υποθετική παραβολική πρόταση. Εισάγεται με τον υποθετικό παραβολικό σύνδεσμο proide quasi και εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, επειδή η σύγκριση αφορά μια υποθετική πράξη, χρόνου ενεστώτα (loquaris), γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου ενεστώτα (uteris)και γιατί δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν. Λειτουργεί ως β΄ όρος της σύγκρισης· ο α΄ είναι η κύρια (Tu… uteris.)
quod neminem scire atque intellegere vis: Δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση, που δηλώνει την αιτία του περιεχομένου της κύριας πρότασης «Tu autem sermone…uteris». Εισάγεται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο quod και εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ (vis), επειδή η αιτιολογία είναι αντικειμενικά αποδεκτή.
quae dicas: Δευτερεύουσα ουσιαστική πλάγια ερωτηματική πρόταση, μερικής άγνοιας. Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quae. Εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, γιατί θεωρείται ότι η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενο της πρότασης, χρόνου ενεστώτα (dicas), γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου αρκτικού (scire, intellegere και αυτό από το vis και αυτό από το uteris) και γιατί δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν. Ισοδυναμεί με ουσιαστικό και λειτουργεί ως αντικείμενο στα απαρέμφατα scire, intellegere.
ut consequaris: Δευτερεύουσα επιρρηματική τελική πρόταση, που εκφράζει το σκοπό για τον οποίο γίνεται η πράξη της πρότασης Quin, homo inepte, taces. Εισάγεται με τον τελικό σύνδεσμο ut, επειδή είναι καταφατική, εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ενεστώτα (consequaris), γιατί το ρήμα της κύριας πρότασης είναι σε χρόνο αρκτικό (taces).
quod vis: Δευτερεύουσα ουσιαστική αναφορική πρόταση. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quod και εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ, γιατί δηλώνει το πραγματικό. Ισοδυναμεί με ουσιαστικό και λειτουργεί ως αντικείμενο στο ρήμα consequaris. Ή στην προηγούμενη συμπερασματική εννοείται ως Α το id και τότε η αναφορική είναι επιθετική προσδιοριστική στο id.
quod honesta et bona et modesta sit: Δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση, που δηλώνει την αιτία του περιεχομένου της πρότασης «Sed antiquitatem tibi placere dicis». Εισάγεται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο quod, εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, επειδή η αιτιολογία είναι υποκειμενική, χρόνου ενεστώτα (sit), γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου ενεστώτα (dicis) και γιατί εκφράζει κάτι το σύγχρονο στο παρόν.
ut viri antiqui (vivebant): Δευτερεύουσα απλή παραβολική πρόταση. Εισάγεται με τον παραβολικό σύνδεσμο ut και εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ, επειδή η σύγκριση αφορά δύο πράξεις ή καταστάσεις που είναι (ή θεωρούνται ως) αντικειμενική πραγματικότητα. Στην κύρια πρόταση υπάρχει το επίρρημα sic. Λειτουργεί ως β΄ όρος της σύγκρισης· ο α΄ όρος είναι η κύρια πρόταση ή άλλη. Εκφράζει τον τρόπο.
ut viri aetatis nostrae (loquuntur): Δευτερεύουσα απλή παραβολική πρόταση. Εισάγεται με τον παραβολικό σύνδεσμο ut και εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ, επειδή η σύγκριση αφορά δύο πράξεις ή καταστάσεις που είναι (ή θεωρούνται ως) αντικειμενική πραγματικότητα. Στην κύρια πρόταση υπάρχει το επίρρημα sic. Λειτουργεί ως β΄ όρος της σύγκρισης· ο α΄ όρος είναι η κύρια πρόταση ή άλλη. Εκφράζει τον τρόπο.
quod a C. Caesare scriptum est: Δευτερεύουσα αναφορική επιθετική προσδιοριστική πρόταση με όρο αναφοράς το id. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quod, εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ και φανερώνει το πραγματικό.
tamquam [verbum insolens atque inauditum] scopulus sit: Δευτερεύουσα επιρρηματική υποθετική παραβολική πρόταση. Εισάγεται με τον υποθετικό παραβολικό σύνδεσμο tamquam και εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, επειδή η σύγκριση αφορά μια υποθετική πράξη (ή κατάσταση), χρόνου ενεστώτα (sit), γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου αρκτικού (fugias) και γιατί δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν (ακολουθία χρόνων της υποτακτικής). Λειτουργεί ως β΄ όρος της σύγκρισης· ο α΄ είναι η κύρια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου