Τρίτη 28 Φεβρουαρίου 2012

ΜΑΘΗΜΑ XL, LECTIO QUADRAGESIMA

ΑΚΛΟΝΗΤΗ ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ
ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΙΣ ΑΠΕΙΛΕΣ ΤΟΥ ΔΙΚΤΑΤΟΡΑ
Lucius Cornelius Sulla
 ΚΕΙΜΕΝΟ 40
Sulla, occupata urbe, senatum armatus coegerat ut C. Marcus quam celerrime hostis iudicaretur. Cuius voluntati nemo obviam ire audebat; solus Quintus Mucius Scaevola augur de hac re interrogatus sententiam dicere noluit. Quin etiam cum Sulla minitans ei instaret, dixit is Sullae: « Licet mihi ostendas agmina militum, quibus curiam circumsedisti; licet mortem miniteris, numquam tamen ego hostem iudicabo Marium. Etsi senex et corpore infirmo sum, semper tamen meminero urbem Romam et Italiam a Mario conservatam esse.
Gaius Marius
 ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Αφού κατέλαβε τη Ρώμη ο Σύλλας, συγκάλεσε ένοπλος τη Σύγκλητο, για να κηρύξει όσο πιο γρήγορα γινόταν το Γάιο Μάριο εχθρό του κράτους. Στη θέλησή του κανείς δεν τολμούσε αν πάει αντίθετα. Μόνο ο Κόιντος Μούκιος Σκαιόλας ο οιωνοσκόπος, όταν του ζητήθηκε η γνώμη γι` αυτό, αρνήθηκε να ψηφίσει. Κι επιπλέον, όταν ο Σύλλας τον πίεζε και τον απειλούσε[1], αυτός του απάντησε: « Ακόμη κι αν μου δείξεις τα στρατεύματα με τα οποία έχεις περικυκλώσει το Βουλευτήριο, ακόμη κι αν με απειλήσεις με θάνατο, εγώ δεν πρόκειται ποτέ να κηρύξω το Μάριο εχθρό του κράτους. Αν και είμαι γέρος κι αδύναμος στο σώμα, εντούτοις πάντα θα θυμάμαι ότι ο Μάριος έσωσε τη Ρώμη και την Ιταλία».


[1] τον πίεζε απειλητικά
Quintus Mucius Scaevola

 
ΣΥΝΤΑΞΗ
Sulla: Υ στο coegerat
occupatā: απόλυτη αφαιρετική χρονική μετοχή
urbe: Υ στη μετοχή
senatum: Α στο coegerat
armatus: επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου
coegerat: ρήμα
C. Marius: Υ στο iudicaretur
quam: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού, επιτατικό της έννοιας του celerrime
celerrime: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου
hostis: Κ στο C. Marius από το iudicaretur
iudicaretur: ρήμα
Cuius: γενική υποκειμενική στο voluntati
voluntati: A στο obviam ire
nemo: Y στο obviam ire
obviam: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου
ire: τελικό απαρέμφατο, Α στο audebat, ταυτοπροσωπία
audebat: ρήμα
solus: κατηγορηματικός προσδιορισμός στο Quintus Mucius Scaevola
Quintus Mucius Scaevola: Υ στο noluit
augur: παράθεση στο Quintus Mucius Scaevola
de re: εμπρόθετος της αναφοράς
hac: επιθετικός προσδιορισμός στο re
interrogatus: χρονική μετοχή
sententiam: Α στο dicere
dicere: Α στο noluit
noluit: ρήμα
Quin etiam: αντιθετική παρατακτική σύνδεση
Sulla: Υ στο instaret
minitans: τροπική μετοχή
ei: Α στο instaret
instaret: ρήμα
dixit: ρήμα
is: Υ στο dixit
Sullae: Α στο dixit
mihi: A έμμεσο στο ostendas
ostendas: ρήμα
agmina: Α άμεσο στο ostendas
militum: γενική περιεχομένου  στο agmina
quibus: αφαιρετική του μέσου
curiam: Α στο circumsedisti
circumsedisti: ρήμα
mortem: Α στο miniteris
mihi: (εννοείται) έμμεσο αντικείμενο στο miniteris
miniteris: ρήμα
numquam: επιρρηματικός του χρόνου
ego: Υ στο iudicabo
hostem: K στο Marium
iudicabo: ρήμα
Marium: Α στο iudicabo
senex: K στο ego
corpore: αφαιρετική κατηγορηματική της ιδιότητας
infirmo: επιθετικός προσδιορισμός στο corpore
sum: ρήμα
semper: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
meminero: ρήμα
urbem: Υ στο conservatam esse
Romam: επεξήγηση στο urbem
Italiam: Υ στο conservatam esse
a Mario: εμπρόθετος του ποιητικού αιτίου
conservatam esse: ειδικό απαρέμφατο, Α στο meminero


  ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
 ut C. Marcusiudicaretur: Δευτερεύουσα επιρρηματική τελική πρόταση, εκφράζει το σκοπό για τον οποίο γίνεται η πράξη της κύριας, εισάγεται με τον τελικό σύνδεσμο ut, επειδή είναι καταφατική, εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ παρατατικού (iudicaretur), γιατί το ρήμα της κύριας πρότασης είναι σε χρόνο ιστορικό (coegerat). Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του τελικού αιτίου (σκοπού) στην προσδιοριζόμενη πρόταση.
cum Sulla minitans ei instaret: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, εισάγεται με τον ιστορικό ή διηγηματικό cum που υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση της δευτερεύουσας με την κύρια πρόταση δημιουργώντας ανάμεσά τους μια σχέση αιτίου και αιτιατού. Εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ (είναι φανερός ο ρόλος του υποκειμενικού στοιχείου που υπάρχει σ’ αυτήν) παρατατικού (instaret) γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου (dixit), για πράξη σύγχρονη. Η δευτερεύουσα πρόταση λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στην κύρια πρόταση.
Licet mihi ostendas agmina militum: Δευτερεύουσα επιρρηματική παραχωρητική πρόταση. Εκφράζει μια υποθετική κατάσταση που, κι αν δεχτούμε ότι αληθεύει, δεν αναιρεί το περιεχόμενο της κύριας πρότασης. Εισάγεται με τον παραχωρητικό σύνδεσμο licet και εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ενεστώτα (ostendas), γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου μέλλοντα (αρκτικού, iudicabo) και γιατί δηλώνει το σύγχρονο. Στην κύρια πρόταση υπάρχει το tamen. Η Δευτερεύουσα πρόταση λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός της παραχώρησης στην κύρια πρόταση.
quibus curiam circumsedisti: Δευτερεύουσα αναφορική επιθετική προσδιοριστική πρόταση με όρο αναφοράς το militum agmina. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quibus, εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ (παρακειμένου) για να δηλώσει το πραγματικό.
licet mortem miniteris: Δευτερεύουσα επιρρηματική παραχωρητική πρόταση. Εκφράζει μια υποθετική κατάσταση που, κι αν δεχτούμε ότι αληθεύει, δεν αναιρεί το περιεχόμενο της κύριας πρότασης. Εισάγεται με τον παραχωρητικό σύνδεσμο licet και εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ενεστώτα (miniteris), γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου μέλλοντα (αρκτικού, iudicabo) και γιατί δηλώνει το σύγχρονο. Στην κύρια πρόταση υπάρχει το tamen. Η Δευτερεύουσα πρόταση λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός της παραχώρησης στην κύρια πρόταση.
Etsi senex et corpore infirmo sum: Δευτερεύουσα επιρρηματική εναντιωματική πρόταση. Εκφράζει μια πραγματική κατάσταση παρά την οποία ισχύει το περιεχόμενο της κύριας πρότασης. Εισάγεται με τον εναντιωματικό σύνδεσμο etsi και εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ ενεστώτα, γιατί αναφέρεται στο παρόν και δηλώνει το σύγχρονο. Στην κύρια πρόταση υπάρχει το tamen. Η Δευτερεύουσα πρόταση λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός της εναντίωσης στην κύρια πρόταση.


[1] τον πίεζε απειλητικά



Δευτέρα 20 Φεβρουαρίου 2012

ΜΑΘΗΜΑ XXXVIII, LECTIO DUODEQUADRAGESIMA

Η ΜΟΙΡΑ ΤΗΣ ΚΑΙΚΙΛΙΑΣ
Caecilia
ΚΕΙΜΕΝΟ 38
Caecilia, uxor Metelli, dum more prisco omen nuptiale petit filiae sororis, ipsa fecit omen. Nam in sacello quodam nocte cum sororis filia persedebat expectabatque dum aliqua vox congruens proposito audiretur. Tandem puella, longa mora standi fessa, rogavit materteram, ut sibi paulisper loco cederet. Tum Caecilia puellae dixit: « ego libenter tibi mea sede cedo ». Hoc dictum paulo post res ipsa confirmavit. Nam mortua est Caecilia, quam Metellus, dum vixit, multum amavit; postea is puellam in matrimonium duxit.

Metellus
  ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Ενώ η Καικιλία, η γυναίκα του Μετέλλου, επιδίωκε την εμφάνιση γαμήλιου οιωνού για την κόρη της αδερφής της σύμφωνα με τις πατροπαράδοτες συνήθειες, δημιούργησε η ίδια τον οιωνό. Μια νύχτα δηλαδή καθόταν σε ένα ιερό με την κόρη της αδερφής της και περίμενε μέχρι να ακουστεί κάποια φωνή που να ανταποκρινόταν στο σκοπό τους. Κάποτε η κοπέλα, κουρασμένη από την πολλή ορθοστασία, ζήτησε από τη θεία της να της παραχωρήσει για λίγο τη «θέση» της. Τότε η Καικιλία της είπε: «Ευχαρίστως σου παραχωρώ τη θέση μου». Λίγο αργότερα τα ίδια τα πράγματα επαλήθευσαν τα λόγια αυτά. Πέθανε δηλαδή η Καικιλία, που, όσο ζούσε, ο Μέτελλος την αγάπησε πολύ. Έπειτα ο Μέτελλος παντρεύτηκε την κοπέλα.

Sacellum
 ΣΥΝΤΑΞΗ
Caecilia: Υ στα petit, fecit
uxor: παράθεση στο Caecilia
Metelli: γενική κτητική στο uxor
more: αφαιρετική του τρόπου
prisco: επιθετικός προσδιορισμός στο more
omen: A στο petit
nuptiale: επιθετικός προσδιορισμός στο omen
petit: ρήμα
filiae: δοτική χαριστική
sororis: γενική κτητική στο filiae
ipsa: Υ ή επιθετικός προσδιορισμός στο εννοούμενο Υ Caecilia
fecit: ρήμα
omen: Α στο fecit
in sacello: εμπρόθετος στάσης σε τόπο
quodam: επιθετικός προσδιορισμός στο sacello
nocte: αφαιρετική του χρόνου
cum filia: εμπρόθετος της κοινωνίας
sororis: γενική κτητική στο filia
Caecilia ή ea: Υ στα persedebat και expectabat
persedebat: ρήμα
expectabatque: ρήμα
aliqua: επιθετικός προσδιορισμός στο vox
vox: Υ στο audiretur
congruens: επθετική μετοχή
proposito: Α στη μετοχή congruens
audiretur: ρήμα
Tandem: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
puella: Υ στο rogavit
longā: επιθετικός προσδιορισμός στο mora
morā: αφαιρετική της αιτίας
standi: γενική γερουνδίου ως κτητική ή ως συμπλήρωμα ουσιαστικού
fessa: επιρρηματικό κατηγορούμενο τρόπου ή αιτιολογική μετοχή
rogavit: ρήμα
materteram: Α στο rogavit
sibi: δοτική προσωπική χαριστική
paulisper: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
loco: Α στο cederet
cederet: ρήμα
Tum: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
Caecilia: Υ στο dixit
puellae: Α στο dixit
dixit: ρήμα
ego: Υ στο cedo
libenter: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου
tibi: δοτική προσωπική χαριστική στο cedo
meā: επιθετικός προσδιορισμός στο sede
sede: A  στο cedo
cedo: ρήμα
Hoc: επιθετικός προσδιορισμός στο dictum
dictum: Α στο confirmavit
paulo: αφαιρετική του μέτρου
post: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
res: Υ στο confirmavit
ipsa: κατηγορηματικός προσδιορισμός στο res
confirmavit: ρήμα
mortua est: ρήμα
Caecilia: Υ στα mortua est, vixit
quam: A στο amavit
Metellus: Υ στο amavit
vixit: ρήμα
multum: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού
amavit: ρήμα
postea: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
is: Υ στο duxit
puellam: A στο duxit
in matrimonium: εμπρόθετος προσδιορισμός της κατάστασης ή του σκοπού
duxit: ρήμα

 ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
dum more prisco omen nuptiale petit filiae sororis: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, προσδιορίζει χρονικά την πράξη ή κατάσταση που περιγράφει το ρήμα της πρότασης Caecilia, uxor Metelli, ipsa fecit omen. Εισάγεται με το χρονικό σύνδεσμο dum και εκφέρεται πάντα με ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑ, αν και αναφέρεται στο παρελθόν (λατινισμός του dum) και δηλώνει το σύγχρονο, και ειδικότερα μια συνεχιζόμενη πράξη, στη διάρκεια της οποίας συμβαίνει μια άλλη πράξη. Η Δευτερεύουσα πρόταση λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στην κύρια πρόταση.
dum aliqua vox congruens proposito audiretur: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, προσδιορίζει χρονικά την πράξη ή κατάσταση που περιγράφουν τα ρήματα των προτάσεων Nam in sacello quodam nocte cum sororis filia persedebat expectabatque. Εισάγεται με το χρονικό σύνδεσμο dum και εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, επειδή η πράξη περιγράφεται ως προσδοκία (ή επιδίωξη),χρόνου παρατατικού (audiretur), γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου παρατατικού (persedebat expectabatque) . Εκφράζει κάτι το υστερόχρονο. Η Δευτερεύουσα πρόταση λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στην κύρια πρόταση.
ut sibi paulisper loco cederet: Δευτερεύουσα ουσιαστική βουλητική πρόταση· εξαρτάται από ρήμα που σημαίνει βούληση, της οποίας το περιεχόμενο εκφράζει. Εισάγεται με το βουλητικό σύνδεσμο ut, επειδή είναι καταφατική, και εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, επειδή το περιεχόμενό της είναι απλώς επιθυμητό, χρόνου παρατατικού (cederet), γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου ιστορικού. Λειτουργεί ως έμμεσο αντικείμενο στο ρήμα rogavit.
quam Metellus multum amavit: Δευτερεύουσα αναφορική επιθετική προσδιοριστική πρόταση με όρο αναφοράς το Caecilia. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quam, εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ (παρακειμένου), γιατί δηλώνει το πραγματικό.
dum vixit: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, προσδιορίζει χρονικά την πράξη ή κατάσταση που περιγράφει το ρήμα της πρότασης (quam… amavit). Εισάγεται με το χρονικό σύνδεσμο dum και εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ, επειδή εκφράζει μόνο το χρόνο και τίποτε άλλο και δηλώνει κάτι το σύγχρονο, και ειδικότερα την παράλληλη διάρκεια. Η Δευτερεύουσα πρόταση λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στην πρόταση quam… amavit.