Σάββατο 24 Μαρτίου 2012

ΜΑΘΗΜΑ XLV LECTIO QUINTA ET QUADRAGESIMA


ΜΙΑ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΝΑΠΤΕΡΩΝΕΙ
ΤΟ ΗΘΙΚΟ
ΤΩΝ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΩΝ

ΚΕΙΜΕΝΟ 45

Caesar ex captivis cognoscit quae apud Ciceronem gerantur quantoque in periculo res sit. Tum cuidam ex equitibus Gallis persuadet ut ad Ciceronem epistulam deferat. Curat et providet ne, intercepta epistula, nostra consilia ab hostibus cognoscantur. Quam ob rem epistulam conscriptam Graecis litteris mittit. Legatum monet ut, si adire non possit, epistulam ad amentum tragulae adliget et intra castra abiciat. In litteris scribit se cum legionibus celeriter adfore. Gallus, periculum veritus, constituit ut tragulam mitteret. Haec casu ad turrim adhaesit et tertio post die a quodam milite conspicitur et ad Ciceronem defertur. Ille epistulam perlegit militesque adhortatur ut salutem sperent.


ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Ο Καίσαρας πληροφορείται από τους αιχμαλώτους τι συμβαίνει στο στρατόπεδο του Κικέρωνα και πόσο κρίσιμη είναι η κατάσταση[1]. Τότε πείθει κάποιον από τους Γαλάτες ιππείς να μεταφέρει ένα γράμμα στον Κικέρωνα. Φροντίζει και προνοεί να μη μαθευτούν τα σχέδιά μας, αν το γράμμα πέσει στα χέρια του εχθρού[2]. Για το λόγο αυτό στέλνει επιστολή γραμμένη στα ελληνικά. Συμβουλεύει τον ταχυδρόμο, αν δεν μπορέσει να πλησιάσει, να δέσει το γράμμα στον ιμάντα του ακοντίου και να το ρίξει μέσα στο στρατόπεδο. Στην επιστολή γράφει πως θα έρθει γρήγορα με τις λεγεώνες του. Ο Γαλάτης, επειδή φοβήθηκε τον κίνδυνο, αποφάσισε να ρίξει το ακόντιο. Κατά σύμπτωση το ακόντιο καρφώθηκε σε έναν πύργο· τρεις μέρες αργότερα το είδε ένας στρατιώτης και το πήγε στον Κικέρωνα. Αυτός διάβασε όλο το γράμμα και προέτρεψε τους στρατιώτες του να ελπίζουν στη σωτηρία τους.


[1] σε πόσο μεγάλο κίνδυνο βρίσκονται τα πράγματα
[2] να μη μαθευτούν τα σχέδιά μας από τους εχθρούς, αν αρπάξουν το γράμμα

ΣΥΝΤΑΞΗ
Caesar: Υ στο cognoscit
ex captivis: εμπρόθετος της προέλευσης
cognoscit: ρήμα
quae apud Ciceronem gerantur quantoque in periculo res sit: Α στο ρήμα cognoscit
quae: Υ στο gerantur
apud Ciceronem: εμπρόθετος του τόπου (πλησίον), μεταφορικά
gerantur: ρήμα
quantoque: επιθετικός προσδιορισμός στο periculo
in periculo: εμπρόθετος προσδιορισμός της κατάστασης
res: Υ στο sit
sit: ρήμα
Tum: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
cuidam: έμμεσο A στο persuadet
ex equitibus: εμπρόθετος προσδιορισμός του διαιρεμένου όλου
Gallis: επιθετικός προσδιορισμός στο equitibus
persuadet: ρήμα
ut ad Ciceronem epistulam deferat: άμεσο Α στο persuadet
ad Ciceronem: εμπρόθετος προσδιορισμός κίνησης προς πρόσωπο
epistulam: Α στο deferat
eques: εννοούμενο Υ στο deferat
deferat: ρήμα
Curat: ρήμα
Caesar: εννοούμενο Υ στα curat et providet
providet: ρήμα
ne, intercepta epistula, nostra consilia ab hostibus cognoscantur: Α στα ρήματα curat et providet
interceptā: αφαιρετική απόλυτη υποθετική μετοχή
epistulā: Υ της μετοχής interceptā
nostra: επιθετικός προσδιορισμός στο consilia
consilia: Y στο cognoscantur
ab hostibus: εμπρόθετος του ποιητικού αιτίου
cognoscantur: ρήμα
Quam: επιθετικός προσδιορισμός στο rem
ob rem: εμπρόθετος της αιτίας (του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου)
epistulam: Α στο mittit
conscriptam: επιθετική μετοχή
Graecis: επιθετικός προσδιορισμός στο litteris
litteris: αφαιρετική οργανική του μέσου
mittit: ρήμα
Legatum: άμεσο Α στο monet
monet: ρήμα
ut epistulam ad amentum tragulae adliget et intra castra abiciat:  έμμεσο Α στο monet
adire: τελικό απαρέμφατο, Α στο non possit, ταυτοπροσωπία
non possit: ρήμα
legatus (is): Υ στο non possit
epistulam: Α στο adliget
ad amentum: εμπρόθετος τόπου
tragulae: γενική κτητική στο amentum
adliget: ρήμα
intra castra: εμπρόθετος τόπου
tragulam: εννοούμενο Α στο abiciat
abiciat: ρήμα
In litteris: εμπρόθετος προσδιορισμός της στάσης σε τόπο, μεταφορικά
Caesar: εννοούμενο Υ
scribit: ρήμα
se: Υ στο adfore
cum legionibus: εμπρόθετος προσδιορισμός της συνοδείας
celeriter: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου ή του χρόνου
adfore: τελικό απαρέμφατο, Α στο scribit, ταυτοπροσωπία
Gallus: Υ στο constituit και στη μετοχή veritus
periculum: Α του veritus
veritus: αιτιολογική μετοχή
constituit: ρήμα
ut tragulam mitteret: Α στο constituit
tragulam: Α στο mitteret
mitteret: ρήμα
Haec: Υ στο adhaesit
casu: αφαιρετική του τρόπου
ad turrim: εμπρόθετος προσδιορισμός του τόπου
adhaesit: ρήμα
tertio: επιθετικός προσδιορισμός στο die
post: επιρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
die: αφαιρετική του μέτρου ή της διαφοράς
a milite: εμπρόθετος του ποιητικού αιτίου
quodam: επιθετικός προσδιορισμός στο milite
conspicitur: ρήμα
ad Ciceronem: εμπρόθετος κίνησης σε πρόσωπο
defertur: ρήμα
Ille: Υ στο perlegit
epistulam: Α στο perlegit
perlegit: ρήμα
militesque: άμεσο Α στο adhortatur
adhortatur: ρήμα
ut salutem sperent: έμμεσο Α στο adhortatur
salutem: Α στο sperent
sperent: ρήμα

   ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
  quae apud Ciceronem gerantur: Δευτερεύουσα ουσιαστική πλάγια ερωτηματική πρόταση μερικής άγνοιας. Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quae. Εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, γιατί θεωρείται ότι η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενο της πρότασης, χρόνου ενεστώτα (gerantur), γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου αρκτικού (cognoscit) και γιατί δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν. Ισοδυναμεί με ουσιαστικό και λειτουργεί ως αντικείμενο στο ρήμα cognoscit.
   quantoque in periculo res sit: Δευτερεύουσα ουσιαστική πλάγια ερωτηματική πρόταση μερικής άγνοιας. Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quanto. Εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, γιατί θεωρείται ότι η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενο της πρότασης, χρόνου ενεστώτα (sit), γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου αρκτικού (cognoscit) και γιατί δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν. Ισοδυναμεί με ουσιαστικό και λειτουργεί ως αντικείμενο στο ρήμα cognoscit.
  ut ad Ciceronem epistulam deferat: Δευτερεύουσα ουσιαστική βουλητική πρόταση, εξαρτάται από ρήμα που σημαίνει βούληση, της οποίας το περιεχόμενο εκφράζει. Εισάγεται με το ut, επειδή είναι καταφατική και εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, επειδή το περιεχόμενό της είναι απλώς επιθυμητό, χρόνου παρατατικού (deferat), γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου ιστορικού. Λειτουργεί ως αντικείμενο στο ρήμα persuadet.
  ne, intercepta epistula, nostra consilia ab hostibus cognoscantur: Δευτερεύουσα ουσιαστική βουλητική πρόταση, εξαρτάται από ρήμα που σημαίνει βούληση, της οποίας το περιεχόμενο εκφράζει. Εισάγεται με το ne, επειδή είναι αρνητική και εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, επειδή το περιεχόμενό της είναι απλώς επιθυμητό, χρόνου ενεστώτα(cognoscantur), γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου αρκτικού (curat et providet). Λειτουργεί ως αντικείμενο στα ρήματα curat et providet.
   ut epistulam ad amentum tragulae adliget et intra castra abiciat: Δευτερεύουσες ουσιαστικές βουλητικές προτάσεις, εξαρτώνται από ρήμα που σημαίνει βούληση, της οποίας το περιεχόμενο εκφράζουν. Εισάγονται με το ut, επειδή είναι καταφατικές και εκφέρονται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, επειδή το περιεχόμενό τους είναι απλώς επιθυμητό, χρόνου ενεστώτα (adliget…abiciat), γιατί εξαρτώνται από ρήμα χρόνου αρκτικού (monet). Λειτουργούν ως αντικείμενο στο ρήμα monet.
   si adire non possit: Δευτερεύουσα επιρρηματική υποθετική πρόταση, ενταγμένη στον πλάγιο λόγο. Με την απόδοσή της (ut epistulam ad amentum tragulae adliget et intra castra abiciat) αποτελεί εξαρτημένο υποθετικό λόγο, που στον ευθύ λόγο θα ήταν: υπόθεση: Si adire non possis (ή poteris), epistulam ad amentum tragulae adliges (ή adliga) et intra castra abicias (ή abice) (σύνθετος υποθετικός λόγος με δύο αποδόσεις).
   ut tragulam mitteret: Δευτερεύουσα ουσιαστική βουλητική πρόταση, εξαρτάται από ρήμα που σημαίνει βούληση, της οποίας το περιεχόμενο εκφράζει. Εισάγεται με το ut, επειδή είναι καταφατική και εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, επειδή το περιεχόμενό της είναι απλώς επιθυμητό, χρόνου παρατατικού (mitteret), γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου ιστορικού (constituit). Λειτουργεί ως αντικείμενο στο ρήμα constituit.
   ut salutem sperent: Δευτερεύουσα ουσιαστική βουλητική πρόταση, εξαρτάται από ρήμα που σημαίνει βούληση, της οποίας το περιεχόμενο εκφράζει. Εισάγεται με το ut, επειδή είναι καταφατική και εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, επειδή το περιεχόμενό της είναι απλώς επιθυμητό, χρόνου ενεστώτα (sperent), γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου αρκτικού (adhortatur). Λειτουργεί ως αντικείμενο στο ρήμα adhortatur.


[1] σε πόσο μεγάλο κίνδυνο βρίσκονται τα πράγματα
[2] να μη μαθευτούν τα σχέδιά μας από τους εχθρούς, αν αρπάξουν το γράμμα

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου