Η ΖΩΗ ΤΩΝ ΤΥΡΑΝΝΩΝ
ΚΕΙΜΕΝΟ 44
Haec est tyrannorum vita, in qua nulla fides, nulla caritas, nulla fiducia benevolentiae stabilis esse potest: tyrannis omnia semper suspecta atque sollicita sunt; nullus locus amicitiae eis est. Nescio enim quis possit diligere eum, quem metuat, aut eum, a quo se metui putet. Coluntur tamen simulatione dumtaxat ad tempus. Quodsi forte, ut fit plerumque, ceciderunt, tum intellegitur, quam fuerint inopes amicorum. Hoc est quod Tarquinium dixisse ferunt exulantem: «Tum intellexi, quos fidos amicos habuissem, quos infidos, cum iam neutris gratiam referre poteram».
 |
| Tarquinius |
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Αυτή είναι η ζωή των τυράννων· σ` αυτή[1] δεν μπορεί να υπάρξει καμιά εμπιστοσύνη, καμιά αγάπη, καμιά πίστη σε σταθερή φιλία. Οι τύραννοι πάντα υποπτεύονται κι ανησυχούν για όλα. Δεν έχει θέση η φιλία σ` αυτούς: γιατί δεν ξέρω ποιος μπορεί να αγαπά όποιον φοβάται ή αυτόν που νομίζει πως τον φοβάται. Στους τυράννους δείχνουν εντούτοις οι γύρω τους υποκριτικό σεβασμό, τουλάχιστον για κάποιο χρονικό διάστημα. Αν όμως τύχει να χάσουν την αρχή[2], όπως συνήθως συμβαίνει, τότε καταλαβαίνουν πόσο τους έλειπαν οι φίλοι[3]. Λένε πως ο Ταρκύνιος όταν ήταν εξόριστος είπε αυτό (το λόγο): «Τότε μόνο κατάλαβα ποιοι μου ήταν αληθινοί φίλοι και ποιοι ψεύτικοι[4], όταν δεν μπορούσα πια να ανταποδώσω τις χάρες ούτε σε εκείνους ούτε σ` αυτούς».
[1] στην οποία
[2] να πέσουν
[3] πόσο ήταν στερημένοι από φίλους
[4] ποιους είχα αληθινούς φίλους και ποιους ψεύτικους
ΣΥΝΤΑΞΗ
Haec: Κ στο vita
est: ρήμα
tyrannorum: γενική υποκειμενική στο vita
vita: Υ στο est
in qua: εμπρόθετος της στάσης σε τόπο μεταφορικά
nulla: επιθετικός προσδιορισμός στο fides
fides: Y στο potest και στο απαρέμφατο esse
nulla: επιθετικός προσδιορισμός στο caritas
caritas: Y στο potest και στο απαρέμφατο esse
nulla: επιθετικός προσδιορισμός στο fiducia
fiducia: Y στο potest και στο απαρέμφατο esse
benevolentiae: γενική αντικειμενική στο fiducia
stabilis: επιθετικός προσδιορισμός στο benevolentiae
esse: τελικό απαρέμφατο, Α στο potest, ταυτοπροσωπία
potest: ρήμα
tyrannis: δοτική προσωπική αντιχαριστική
omnia: Υ στο sunt
semper: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
suspecta: Κ στο omnia
sollicita: Κ στο omnia
sunt: ρήμα
nullus: επιθετικός προσδιορισμός στο locus
locus: Y στο est
amicitiae: δοτική κατηγορηματική του σκοπού από το est (ή δοτική της αναφοράς)
eis: δοτική προσωπική κτητική
est: ρήμα
Nescio: ρήμα
quis: Υ στο possit και στο diligere
possit: ρήμα
diligere: τελικό απαρέμφατο, Α στο possit, ταυτοπροσωπία
eum: Α στο diligere
quem: A στο metuat
metuat: ρήμα
eum: Α στο diligere
a quo: εμπρόθετος του ποιητικού αιτίου στο metui
se: Υ στο metui
metui: ειδικό απαρέμφατο, Α στο putet
putet: ρήμα ( με Υ το is)
Coluntur: ρήμα
tyranni: το εννοούμενο Υ
simulatione: αφαιρετική του τρόπου
dumtaxat: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού στο ad tempus coluntur
ad tempus: εμπρόθετος του χρόνου
forte: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου
id: εννοούμενο Υ
id: εννοούμενο Υ
fit: ρήμα
plerumque: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
ceciderunt: ρήμα
tum: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
intellegitur: ρήμα
fuerint: ρήμα
inopes: Κ στο tyranni
amicorum: γενική ως συμπλήρωμα ή αντικειμενική στο inopes
Hoc: Κ στη δευτερεύουσα αναφορική ονοματική μέσω το est
est: ρήμα
quod: Α σύστοιχο στο dixisse
Tarquinium: Y στο dixisse
dixisse: ειδικό απαρέμφατο, Α στο ferunt
homines: το εννοούμενο Υ
homines: το εννοούμενο Υ
ferunt: ρήμα
exulantem: χρονική μετοχή (σύγχρονο)
Tum: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
intellexi: ρήμα
quos: Α στο habuissem
fidos: επιθετικός προσδιορισμός στο amicos
amicos: Κ του quos
habuissem: ρήμα
quos: Α στο habuissem
amicos: εννοούμενο Κ του quos
amicos: εννοούμενο Κ του quos
infidos: επιθετικός προσδιορισμός στο amicos
iam: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
neutris: Α έμμεσο στο referre
gratiam: A άμεσο στο referre
referre: τελικό απαρέμφατο, Α στο poteram
poteram: ρήμα
ego: Υ στο ρήμα και στο απαρέμφατο
ego: Υ στο ρήμα και στο απαρέμφατο
ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
in qua nulla fides, nulla caritas, nulla fiducia benevolentiae stabilis esse potest: Δευτερεύουσα αναφορική επιθετική προσδιριστική πρόταση, με προσδιοριζόμενο όρο τη λέξη vita. Εισάγεται με το εμπρόθετο in qua και εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ, γιατί εκφράζει κάτι το πραγματικό.
quis possit diligere eum aut eum: Δευτερεύουσα ουσιαστική πλάγια ερωτηματική πρόταση απλή, μερικής άγνοιας. Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quis. Εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, γιατί θεωρείται ότι η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενο της πρότασης, χρόνου ενεστώτα (possit), γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου αρκτικού (nescio) και γιατί δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν. Ισοδυναμεί με ουσιαστικό και λειτουργεί ως αντικείμενο στο ρήμα nescio.
quem metuat: Δευτερεύουσα αναφορική επιθετική προσδιοριστική πρόταση· εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quem και εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ λόγω ένταξής της στον πλάγιο λόγο, χρόνου ενεστώτα (metuat), γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου αρκτικού (diligere, possit και αυτό από το nescio) και γιατί δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν. Προσδιορίζει την έννοια της λέξης eum, στην οποία αναφέρεται.
a quo se metui putet: Δευτερεύουσα αναφορική επιθετική προσδιοριστική πρόταση· εισάγεται με το εμπρόθετο a quo και εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ λόγω ένταξής της στον πλάγιο λόγο, χρόνου ενεστώτα (putet), γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου αρκτικού (diligere, possit και αυτό από το nescio) και γιατί δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν. Προσδιορίζει την έννοια της λέξης eum, στην οποία αναφέρεται.
Quodsi forte ceciderunt: δευτερεύουσα επιρρηματική υποθετική πρόταση. Εισάγεται με τον υποθετικό σύνδεσμο Quodsi, επειδή είναι καταφατική, εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ. Η απόδοση, κύρια πρόταση (tum intellegitur), εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ. Ο υποθετικός λόγος εκφράζει υπόθεση ανοικτή - χωρίς δηλ. να δηλώνεται αν αληθεύει ή όχι.
ut fit plerumque: Απλή παραβολική πρόταση. Εισάγεται με τον παραβολικό σύνδεσμο ut και εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ, επειδή η σύγκριση αφορά δύο πράξεις ή καταστάσεις που είναι ( ή θεωρούνται ως ) αντικειμενική πραγματικότητα. Λειτουργεί ως β΄ όρος της σύγκρισης· ο α΄ όρος είναι η υποθετική πρόταση. Εκφράζει τον τρόπο.
quam fuerint inopes amicorum: Δευτερεύουσα ουσιαστική πλάγια ερωτηματική πρόταση απλή, μερικής άγνοιας. Εισάγεται με το ερωτηματικό επίρρημα quam. Εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, γιατί θεωρείται ότι η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενο της πρότασης, χρόνου παρακείμενου (fuerint), γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου αρκτικού (intellegitur) και γιατί δηλώνει το προτερόχρονο στο παρόν. Ισοδυναμεί με ουσιαστικό και λειτουργεί ως υποκείμενο στο απρόσωπο ρήμα intellegitur.
quod Tarquinium dixisse ferunt exulantem: Δευτερεύουσα ουσιαστική αναφορική πρόταση· εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quod και εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ, γιατί δηλώνει το πραγματικό. Ισοδυναμεί με ουσιαστικό και λειτουργεί ως υποκείμενο στο est.
quos fidos amicos habuissem: Δευτερεύουσα ουσιαστική πλάγια ερωτηματική πρόταση απλή, μερικής άγνοιας. Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quos. Εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, γιατί θεωρείται ότι η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενο της πρότασης, χρόνου υπερσυντέλικου (habuissem), γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου ιστορικού (intellexi, παρακείμενος με σημασία αορίστου) και γιατί δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν. Ισοδυναμεί με ουσιαστικό και λειτουργεί ως αντικείμενο στο ρήμα intellexi.
quos infidos (amicos habuissem): Δευτερεύουσα ουσιαστική πλάγια ερωτηματική πρόταση απλή, μερικής άγνοιας. Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quos. Εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, γιατί θεωρείται ότι η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενο της πρότασης, χρόνου υπερσυντέλικου (habuissem), γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου ιστορικού (intellexi, παρακείμενος με σημασία αορίστου) και γιατί δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν. Ισοδυναμεί με ουσιαστικό και λειτουργεί ως αντικείμενο στο ρήμα intellexi.
cum iam neutris gratiam referre poteram: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση. Εισάγεται με τον καθαρά χρονικό cum και εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ, γιατί η πράξη μας ενδιαφέρει μόνο από άποψη χρόνου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου