ΑΙΣΙΟΝ ΤΟ 2012

ΤΙΣ ΟΛΟΘΕΡΜΕΣ ΕΥΧΕΣ ΜΟΥ

ΓΙΑ ΤΟ 2012!

ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΟΥ!

ΕΥΧΕΣ

ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ!

ΤΟ ΑΣΤΡΟ ΤΗΣ ΒΗΘΛΕΕΜ ΑΣ ΕΙΝΑΙ ΟΔΗΓΟΣ ΣΑΣ

ΣΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΣΑΣ!

ΜΑΘΗΜΑ ΧΧX LECTIO TRICESSIMA

Ο ΛΙΚΙΝΙΟΣ ΜΟΥΡΗΝΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΗΘΗ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Licinius Murena

 ΚΕΙΜΕΝΟ 30

   Hic vero, iudices, et fuit in Asia et viro fortissimo, patri suo, mango adiumento in periculis, solacio in laboribus, gratulationi in victoria fuit. Et si habet Asia suspicionem quandam luxuriae, Murenam laudare debemus, quod Asiam vidit sed in Asia continenter vixit. Quam ob rem accusatores non Asiae nomen Murenae obiecerunt, ex qua laus familiae, memoria generi, honos et gloria nomini constituta est, sed aliquod flagitium ac dedecus aut in Asia suspectum aut ex Asia deportatum. Meruisse vero stipendia in eo bello virtutis fuit; Patre imperatore libentissime meruisse pietatis fuit; finem stipendiorum patris victoriam ac triumphum fuisse felicitatis fuit.

Licinius Murena vixit in Asia

  ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

   (Ο άνθρωπος) αυτός, όμως, κύριοι δικαστές, και βρέθηκε στην Ασία και τον πατέρα του, έναν πολύ γενναίο άντρα, βοήθησε πολύ στους κινδύνους, τον παρηγόρησε στις ταλαιπωρίες και τον συγχάρηκε στη νίκη του. Κι αν η Ασία κρύβει κάποια υποψία τρυφής, έχουμε υποχρέωση να επαινέσουμε το Μουρήνα, γιατί είδε την Ασία, αλλά έζησε στην Ασία με εγκράτεια. Για το λόγο αυτό οι κατήγοροί του δε χρησιμοποίησαν για μομφή εναντίον του Μουρήνα το όνομα «Ασία», από την οποία γεννήθηκε[1] έπαινος για την οικογένειά του, υστεροφημία για τη γενιά του, τιμή και δόξα για το όνομά του· αντίθετα, τον κατηγόρησαν[2] για κάποια ατιμία και ντροπή που φορτώθηκε στην Ασία ή έφερε μαζί του από την Ασία. Το ότι υπηρέτησε στρατιώτης στον πόλεμο εκείνο υπήρξε δείγμα αντρείας· το ότι υπηρέτησε με πολύ μεγάλη προθυμία κάτω από τις διαταγές του πατέρα του υπήρξε δείγμα του σεβασμού του(προς αυτόν)· το ότι το τέλος της θητείας του συνέπεσε με τη νίκη και το θρίαμβο του πατέρα του υπήρξε δείγμα καλής τύχης.

Ρωμαϊκό όργιο

ΣΥΝΤΑΞΗ

Hic: Υ στο fuit

iudices: κλητική προσφώνηση

fuit: ρήμα

in Asia: εμπρόθετος της στάσης σε τόπο

viro: δοτική προσωπική χαριστική από το fuit

fortissimo: επιθετικός προσδιορισμός στο viro

patri: επεξηγ. στο viro

suo: επιθετικός προσδιορισμός στο suo

mango: επιθετικός προσδιορισμός στο adiumento

adiumento: δοτική (κατηγορηματική) του σκοπού στο fuit

in periculis: εμπρόθετος της κατάστασης

solacio: δοτική (κατηγορηματική) του σκοπού από το fuit

in laboribus: εμπρόθετος της κατάστασης

gratulationi: δοτική (κατηγορηματική) του σκοπού από το fuit

in victoria: εμπρόθετος της κατάστασης

fuit: ρήμα

habet: ρήμα

Asia: Υ στο habet

suspicionem: Α στο habet

quandam: επιθετικός προσδιορισμός στο suspicionem

luxuriae: γενική αντικειμενική στο suspicionem

Murenam: Α στο laudare

laudare: τελικό απαρέμφατο, Α στο debemus

debemus: ρήμα

Asiam: Α στο vidit

vidit: ρήμα

in Asia: εμπρόθετος της στάσης σε τόπο

continenter: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου

vixit: ρήμα

Quam: επιθετικός προσδιορισμός στο rem

ob rem: εμπρόθετος του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου

accusatores: Υ στο non obiecerunt

Asiae: γενική επεξηγηματική στο nomen

nomen: Α άμεσο στο obiecerunt

Murenae: A έμμεσο στο obiecerunt

obiecerunt: ρήμα

ex qua: εμπρόθετος του εξωτερκού αναγκαστικού αιτίου

laus: Υ στο constituta est

familiae: δοτική προσωπική χαριστική στο laus

memoria: Υ στο constituta est

generi: δοτική προσωπική χαριστική στο memoria

honos: Υ στο constituta est

gloria: Υ στο constituta est

nomini: δοτική προσωπική χαριστική στα honos και gloria

constituta est: ρήμα

aliquod: επιθετικός προσδιορισμός στο flagitium

flagitium: A στο obiecerunt και Υ στις μετοχές suspectum και deportatum

dedecus: A στο obiecerunt και Υ στις μετοχές suspectum και deportatum

in Asia: εμπρόθετος στάσης σε τόπο

suspectum: επιθετική μετοχή

ex Asia: εμπρόθετος της προέλευσης

deportatum: επιθετική μετοχή

Meruisse: ειδικό απαρέμφατο, Υ στο fuit

Murenam: Υ στο meruisse

stipendia: Α στο meruisse

in bello: εμπρόθετος του χρόνου

eo: επιθετικός προσδιορισμός στο bello

virtutis: γενική κατηγορηματική της ιδότητας ή του χαρακτηριστικού γνωρίσματος

fuit: ρήμα

patre: Υ

imperatore: Κ στο patre (patre imperatore = ιδιόμορφη αφαιρετική απόλυτη χρον. μετοχή)

libentissime: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου

meruisse: ειδικό απαέμφατο, Υ στο fuit

Murenam: Υ στο meruisse

pietatis: γενική κατηγορηματική της ιδότητας ή του χαρακτηριστικού γνωρίσματος

fuit: ρήμα

finem: Υ στο fuisse

stipendiorum: γενική υποκειμενική στο finem

patris: γενική υποκειμενική στο victoriam

victoriam: Κ στο finem

triumphum: K στο finem

fuisse: ειδικό απαρέμφατο, Υ στο fuit

felicitatis: γενική κατηγορηματική της ιδότητας ή του χαρακτηριστικού γνωρίσματος

fuit: ρήμα

ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ:

1. si habet Asia suspicionem quandam luxuriae: Δευτερεύουσα επιρρηματική υποθετική πρόταση, εισάγεται με τον υποθετικό σύνδεσμο si, επειδή είναι καταφατική, εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ (habet). Η απόδοση, κύρια πρόταση, eκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ (debemus). Ο υποθετικός λόγος εκφράζει υπόθεση ανοικτή, χωρίς δηλ. να δηλώνεται αν αληθεύει ή όχι.

2. quod Asiam vidit sed in Asia continenter vixit: Δευτερεύουσες επιρρηματικές αιτιολογικές προτάσεις, δηλώνουν την αιτία του περιεχομένου της πρότασης «Murenam laudare debemus», εισάγονται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο quod και εκφέρονται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ (vidit-vixit), επειδή η αιτιολογία είναι αντικειμενικά αποδεκτή.

3. ex qua laus familiae, memoria generi, honos et gloria nomini constituta est: Δευτερεύουσα αναφορική επιθετική προσδιοριστική αναφορική πρόταση· εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία qua (συνοδευόμενη από την πρόθεση ex) και εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ, γιατί δηλώνει το πραγματικό. Προσδιορίζει την έννοια της λέξης Asia, στην οποία αναφέρεται.

---

[1] δημιουργήθηκε

[2] ενν. το obiecerunt

ΠΑΡΑΤΑΚΤΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ

ΕΙΔΟΣ		ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ	ΣΥΝΔΕΣΗ
Συμπλεκτικοί σύνδεσμοι	Καταφατική	καί, τέ	απλή καταφατική
		καί-καί, τέ-καί, τέ-τέ	με έμφαση
		ἅμα (τέ)-καί, εὐθύς (τέ)-καί, ἤδη (τέ)-καί, οὔπω (τέ)-καί	σύγχρονων πράξεων
	Αποφατική	οὔτε-οὔτε, μήτε-μήτε, οὔτε-μήτε, μήτε- οὔτε	αρνητικής με αρνητικής πρότασης
		καί οὐ, καί μή, οὔτε-τέ, μήτε-τέ	αρνητικής με καταφατικής πρότασης
Αντιθετικοί σύνδεσμοι	Απλή αντιθετική	μέν, δέ, μέντοι, ἀλλά, μήν. ἀλλά μήν, καί μήν, οὐ μήν, ὅμως, καίτοι	περιόδων ή προτάσεων ή όρων
		μέν-δέ	αντίθετων ή με διαφορετικό περιεχόμενο προτάσεων
		μέν-ἀλλά ή μέντοι ή δ᾿ αὖ ή ὅμως δέ ή οὐ μήν	έντονης αντίθεσης
Αντιθετικοί σύνδεσμοι	Επιδοτική αντιθετική	οὐ μόνον ή μή μόνον ή οὐχ ὅτι ή μή ὅτι-ἀλλά καί	δύο καταφατικών προτάσεων
		οὐχ ὅπως ή μή ὅπως ή οὐχ ὅτι ή μή ὅτι-ἀλλ᾿ οὐδέ ή ἀλλά μηδέ	δύο αρνητικών προτάσεων
		οὐχ ὅπως-ἀλλά καί ή ἀλλά	αρνητικής με καταφατικής πρότασης
Σύνδεσμοι διαζευκτικοί ή διαχωριστικοί		ἤ, ἤ-ἤ, ἤτοι-ἤ, εἴτε-εἴτε, ἄντε-ἄντε, ἐάντε-ἐάντε, ἤντε-ἤντε	διαχωρισμός προτάσεων
Συμπερασματικοί σύνδεσμοι		ἄρα, δή, οὖν, γοὖν, οὔκουν, οὐκοῦν	λογικό, πραγματικό συμπέρασμα
		τοιγάρτοι, τοιγαροῦν	βεβαιότατο συμπέρασμα
		ὥστε( επομένως, γι’ αυτό)	ανακεφαλαίωση
Αιτιολογικοί σύνδεσμοι		γάρ, καί γάρ, ἀλλά γάρ	περιόδων ή ημιπεριόδων
		ὡς, ἐπεί (σπάνια)

Οι συμπλεκτικοί, αντιθετικοί και διαχωριστικοί σύνδεσμοι συνδέουν περιόδους, ημιπεριόδους, όμοιες συντακτικά προτάσεις και όμοιους συντακτικά όρους.

Οι συμπερασματικοί και αιτιολογικοί παρατακτικοί σύνδεσμοι συνδέουν μόνο περιόδους ή ημιπεριόδους.

ΜΑΘΗΜΑ ΧΧIX LECTIO UNDETRICESSIMA

 Ο ΟΚΤΑΒΙΑΝΟΣ, Ο ΠΑΠΟΥΤΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΡΑΚΙ

ΚΕΙΜΕΝΟ 29

Cum Octavianus post victoriam Actiacam Romam rediret, homo quidam ei occurit corvum tenens; eum instituerat haec dicere: «Ave, Caesar, victor imperator». Caesaris multum interfuit corvum emere; itaque viginti milibus sestertium eum emit. Id exemplum sutorem quendam incitavit, ut corvum doceret parem salutationem. Diu operam frustra impendebat ; quotiescumque avis non respondebat, sutor dicere solebat «Oleum et operam perdidi». Tandem corvus salutationem didicit et sutor, cupidus pecuniae, eum Caesari attulit. Audita salutatione Caesar dixit : «Domi satis salutationum talium audio». Tum venit corvo in mentem verborum domini sui : «Oleum et operam perdidi». Ad haec verba Augustus risit emitque avem tanti, quanti nullam adhuc emerat.

   ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

   Καθώς ο Οκταβιανός επέστρεφε ση Ρώμη μετά τη νίκη του στο Άκτιο, τον προϋπάντησε κάποιος που κρατούσε ένα κοράκι. Είχε εκπαιδεύσει το κοράκι να λέει τα εξής (λόγια): «Χαίρε, Καίσαρα, νικητή και στρατηγέ!». Ο Καίσαρας ενδιαφέρθηκε πολύ να αγοράσει το κοράκι. Το αγόρασε λοιπόν για είκοσι χιλιάδες σηστέρτιους. Το παράδειγμά του παρακίνησε κάποιον παπουτσή να μάθει τον ίδιο χαιρετισμό σε ένα κοράκι. Για πολύ καιρό κόπιαζε μάταια: κάθε φορά που το πουλί δεν απαντούσε, ο παπουτσής συνήθιζε να λέει: «Κρίμα στον κόπο μου!». Κάποτε επιτέλους το κοράκι έμαθε το χαιρετισμό και ο παπουτσής, θέλοντας να κερδίσει χρήματα[1], το έφερε στον Καίσαρα. Όταν ο Καίσαρας άκουσε το χαιρετισμό, είπε: «Στο σπίτι μου ακούω αρκετούς χαιρετισμούς σαν κι αυτόν». Τότε το κοράκι θυμήθηκε τα λόγια του αφέντη του: «Κρίμα στον κόπο μου!». Ακούγοντας αυτά τα λόγια ο Αύγουστος γέλασε και αγόρασε το πουλί για τόσο μεγάλο ποσό όσο δεν είχε δώσει για κανένα άλλο μέχρι τότε[2].

ΣΥΝΤΑΞΗ

Octavianus: Υ στο rediret

post victoriam: εμπρόθετος προσδιορισμός χρόνου, χρονικής ακολουθίας

Actiacam: επιθετικός προσδιορισμός στο victoriam

Romam: απλή αιτιατική ονόματος πόλης, που δηλώνει κίνηση σε τόπο

rediret: ρήμα

homo: Υ στο occurit

quidam: επιθετικός προσδιορισμός στο homo

ei: A στο occurit

occurit: ρήμα

corvum: Α στο tenens

tenens: επιθετική ή τροπική μετοχή από το occurit

eum: A άμεσο στο instituerat

instituerat: ρήμα

haec: σύστοιχο Α στο dicere

dicere: τελικό απαρέμφατο, Α έμμεσο στο instituerat

Ave: ρήμα

Caesar: κλητική προσφώνηση

victor: επιθετικός προσδιορισμός στο imperator

imperator: παράθεση στο Caesar

Caesaris: γενική του ενδιαφερόμενου προσώπου στο interfuit

multum: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού

interfuit: ρήμα

corvum: Α στο emere

emere: τελικό απαρέμφατο, Υ στο interfuit
Caesarem: εννοούμενο Υ στο emere

viginti: επιθετικός προσδιορισμός στο milibus

milibus: αφαιρετική της αξίας

sestertium: γενική διαιρετική ή του περιεχομένου στο milibus

eum: A στο emit

emit: ρήμα

Id: επιθετικός προσδιορισμός στο exemplum

exemplum: Y στο incitavit

sutorem: άμεσο Α στο incitavit

quendam: επιθετικός προσδιορισμός στο sutorem

incitavit: ρήμα

ut corvum doceret parem salutationem: έμμεσο αντικείμενο στο incitavit

corvum: Α άμεσο στο doceret

sutor: Υ στο doceret

doceret: ρήμα

parem: επιθετικός προσδιορισμός στο salutationem

salutationem: Α έμμεσο στο doceret

Diu: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου

operam: Α στο impendebat

frustra: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου

impendebat: ρήμα

avis: Υ στο non respondebat

non respondebat: ρήμα

sutor: Υ στο solebat

dicere: τελικό απαρέμφατο, Α στο solebat

solebat: ρήμα

Oleum: Α στο perdidi

operam: Α στο perdidi

perdidi: ρήμα

Tandem: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου

corvus: Υ στο didicit

salutationem: A στο didicit

didicit: ρήμα

sutor: Υ στο attulit

cupidus: επιρρηματικό κατηγορούμενο, λειτουργεί ανάλογα με επιρρηματική αιτιολογική μετοχή (2^η λύση επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου)

pecuniae: γενική ως συμπλήρωμα επιθέτου (του cupidus)

eum: Α άμεσο στο attulit

Caesari: A έμμεσο στο attulit

attulit: ρήμα

Audita: αφαιρετική απόλυτη χρονική μετοχή

salutatione: Υ της μετοχής audita

Caesar: Υ στο dixit

dixit: ρήμα

Domi: γενική τοπική, επιρρηματικός προσδιορισμός της στάσης σε τόπο

satis: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού

salutationum: γενική διαιρετική από το satis (Βιβλίο. Σελ. 60, 4)

talium: επιθετικός προσδιορισμός στο salutationum

audio: ρήμα

Tum: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου

venit: ρήμα

corvo: δοτική προσωπική

in mentem: εμπρόθετος προσδιορισμός του τόπου μεταφορικά

verborum: Α στο venit in mentem

domini: γενική υποκειμενική στο verborum

sui: επιθετικός προσδιορισμός στο domini

Oleum: A στο perdidi

operam: Α στο perdidi

perdidi: ρήμα

Ad verba: εμπρόθετος προσδιορισμός της αναφοράς (ή της αιτίας)

haec: επιθετικός προσδιορισμός στο verba

Augustus: Y στο risit

risit: ρήμα

emit(que): ρήμα

avem: Α στο emit(que)

tanti: γενική της αξίας στο emit

quanti: γενική της αξίας στο emit

nullam: επιθετικός προσδιορισμός στο εννοούμενο Α του emerat avem

adhuc: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου

emerat: ρήμα

ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ:

1. Cum Octavianus post victoriam Actiacam Romam rediret: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, εισάγεται με τον ιστορικό ή διηγηματικό cum που υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση της δευτερεύουσας με την κύρια πρόταση δημιουργώντας ανάμεσά τους μια σχέση αιτίου και αιτιατού. Εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ (είναι φανερός ο ρόλος του υποκειμενικού στοιχείου που υπάρχει σ’ αυτήν) παρατατικού (rediret), για πράξη σύχρονη.

2. ut corvum doceret parem salutationem: Δευτερεύουσα ουσιαστική βουλητική πρόταση, εξαρτάται από ρήμα που σημαίνει βούληση (incitavit), της οποίας το περιεχόμενο εκφράζει. Εισάγεται με το ut, επειδή είναι καταφατική και εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, επειδή το περιεχόμενό της είναι απλώς επιθυμητό, χρόνου παρατατικού (doceret), γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου ιστορικού (incitavit). Λειτουργεί ως έμμεσο αντικείμενο στο ρήμα incitavit.

3. quotiescumque avis non respondebat: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, εισάγεται με τον quotiencumque που ισοδυναμεί με τον επαναληπτικό cum, εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ, επειδή η πράξη ενδιαφέρει μόνο από χρονική άποψη, έχει χρόνο ιστορικό, παρατατικό (respondebat), γιατί αναφέρεται στο παρελθόν, δηλώνει το σύγχρονο (και εκφράζει την επανάληψη).

4. quanti nullam adhuc emerat: Δευτερεύουσα απλή παραβολική πρόταση. Εισάγεται με το quanti (σε συνάρτηση με το παραβολικό του ζεύγος, tanti - και τα δύο γενικές της αξίας). Εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ, επειδή η σύγκριση αφορά δύο πράξεις ή καταστάσεις που είναι (ή θεωρούνται ως) αντικειμενική πραγματικότητα. Λειτουργεί ως β΄ όρος της σύγκρισης· Ο α΄ όρος είναι η κύρια πρόταση. Εκφράζει την ποσότητα.

---

[1] επιθυμώντας τα χρήματα

[2] για όσο δεν είχε αγοράσει κανένα άλλο μέχρι τότε