Ο ΣΚΙΠΙΩΝΑΣ Ο ΑΦΡΙΚΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΛΗΣΤΑΡΧΟΙ
ΚΕΙΜΕΝΟ 34
Cum Africanus in Literno esset, complures praedonum duces forte salutatum ad eum venerunt. Tum Scipio, cum se ipsum captum venisse eos existimasset, praesidium domesticorum in tecto conlocavit. Quod ut praedones animadverterunt abiectis armis ianuae appropinquaverunt et clara voce Scipioni nuntiaverunt (incredibile auditu !), virtutem eius admiratum se venisse. Haec postquam domestici Scipioni rettulerunt, is fores reserari eosque intromitti iussit. Praedones postes ianuae tamquam sanctum templum venerati sunt et cupide Scipionis dextram osculati sunt. Cum ante vestibulum dona posuissent, quae homines deis immortalibus consecrare solent, domum reverterunt.
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Ενώ ο Αφρικανός βρισκόταν στο Λίτερνο, έτυχε να έρθουν πολλοί αρχηγοί ληστών, για να τον χαιρετήσουν επίσημα. Τότε ο Σκιπίωνας, επειδή νόμισε ότι ήρθαν για να συλλάβουν τον ίδιο, εγκατέστησε φρουρά από δούλους στο σπίτι του. Βλέποντας το πράγμα αυτό οι ληστές πλησίασαν την πόρτα, αφού άφησαν κάτω τα όπλα (τους), και με δυνατή φωνή ανάγγειλαν στο Σκιπίωνα –να το ακούς και να μην το πιστεύεις!– πως είχαν έρθει για να θαυμάσουν την παλικαριά του. Όταν οι δούλοι μετέφεραν τα λόγια αυτά στο Σκιπίωνα, αυτός διέταξε να ανοίξουν τις πόρτες και να τους βάλουν μέσα. Οι ληστές προσκύνησαν τις παραστάδες της πόρτας σαν ιερό ναό και φίλησαν με λαχτάρα το δεξί χέρι του Σκιπίωνα. Αφού άφησαν μπροστά στην είσοδο δώρα(σαν κι αυτά)που οι άνθρωποι συνήθως προσφέρουν στους αθάνατους θεούς, γύρισαν στα λημέρια τους .
 |
| Liternum |
Africanus: Υ στο esset
in Literno: εμπρόθετος στάσης σε τόπο
esset: ρήμα
complures: επιθετικός προσδιορισμός στο duces
praedonum: γενική κτητική ή αντικειμενική στο duces
duces: Υ στο venerunt
forte: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου
salutatum: αιτιατική σουπίνου που δηλώνει σκοπό στο venerunt
eum: εννοούμενο Α στο salutatum
ad eum: εμπρόθετος κίνησης σε πρόσωπο
venerunt: ρήμα
Tum: επιρρηματικός του χρόνου
Scipio: Υ στο conlocavit
se: Α στο captum
ipsum: επιθετικός προσδιορισμός στο se
captum: αιτιατική σουπίνου που δηλώνει σκοπό στο venisse
venisse: ειδικό απαρέμφατο, Α στο existimasset
eos: Υ στο venisse
existimasset: ρήμα
praesidium: Α στο conlocavit
domesticorum: γενική του περιεχομένου ή διαιρετική στο praesidium
in tecto: εμπρόθετος στάσης σε τόπο
conlocavit: ρήμα
Quod: Α στο animadverterunt
praedones: Y στο animadverterunt
animadverterunt: ρήμα
abiectis: αφαιρετική απόλυτη χρονική μετοχή
armis: Υ της μετοχής abiectis
ianuae: Α στο appropinquaverunt
appropinquaverunt: ρήμα
clara: επιθετικός ή κατηγορηματικός προσδιορισμός στο voce
voce: αφαιρετική οργανική του μέσου
Scipioni: Α έμμεσο στο nuntiaverunt
nuntiaverunt: ρήμα
incredibile auditu: προεξαγγελτιική παράθεση στο se venisse
incredibile: κατηγορούμενο στο εννοούμενο quod μέσω του εννοούμενου est
auditu: αφαιρετική του σουπίνου που δηλώνει την αναφορά στο incredibile
virtutem: Α στο admiratum
eius: γενική κτητική στο virtutem
admiratum: αιτιατική του σουπίνου που δηλώνει σκοπό
se: Α στο venisse
venisse: ειδικό απαρέμφατο, Α άμεσο στο nuntiaverunt
Haec: Α άμεσο στο rettulerunt
postquam: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
domestici: Υ στο rettulerunt
Scipioni: Α έμμεσο στο rettulerunt
rettulerunt: ρήμα
is: Υ στο iussit
fores: Y στο reserari
reserari: τελικό απαρέμφατο, Α στο iussit
eosque: Y στο intromitti
intromitti: τελικό απαρέμφατο, Α στο iussit
iussit: ρήμα
Praedones: Υ στο venerati sunt
postes: A στο venerati sunt
ianuae: γενική κτητική στο postes
tamquam: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου
sanctum: επιθετικός προσδιορισμός στο templum
templum: K στο postes
tamquam sanctum templum: βραχυλογική έκφραση που δηλώνει παραβολή. Ισοδυναμεί και αναλύεται σε δευτερεύουσα υποθετκή παραβολική πρόταση: tamquam postes sanctum templum essent (σελίδα 122, Π2)
cupide: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου
Scipionis: γενική κτητική στο dextram
dextram: A στο osculati sunt
osculati sunt: ρήμα
ante vestibulum: εμπρόθετος του τόπου, δηλώνει το "εμπρός από"
dona: Α στο posuissent
posuissent: ρήμα
quae: Α άμεσο στο consecrare
homines: Y στο solent
deis: Α έμμεσο στο consecrare
immortalibus: επιθετικός προσδιορισμός στο deis
consecrare: A στο solent
solent: ρήμα
domum: αιτιατική που δηλώνει κίνηση σε τόπο
reverterunt: ρήμα
ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
cum Africanus in Literno esset: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, εισάγεται με τον ιστορικό ή διηγηματικό cum που υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση της δευτερεύουσας με την κύρια πρόταση δημιουργώντας ανάμεσά τους μια σχέση αιτίου και αιτιατού. Εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ (είναι φανερός ο ρόλος του υποκειμενικού στοιχείου που υπάρχει σ’ αυτήν) παρατατικού (esset), για πράξη σύγχρονη. Η δευτερεύουσα πρόταση λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στην κύρια πρόταση.
cum se ipsum… existimasset: Δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση, δηλώνει την αιτία του περιεχομένου της πρότασης «Tum Scipio… conlocavit», εισάγεται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο cum, εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, επειδή συνήθως η αιτιολογία είναι το αποτέλεσμα μιας εσωτερικής, λογικής διεργασίας, χρόνου υπερσυντέλικου (existimasset), γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου ιστορικού (conlocavit) και γιατί εκφράζει κάτι το προτερόχρονο στο παρελθόν.
Quod ut praedones animadverterunt: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, προσδιορίζει χρονικά την πράξη ή κατάσταση που περιγράφει το ρήμα της πρότασης. Εισάγεται με τον χρονικό σύνδεσμο ut (πρόταξη του quod για έμφαση). Εκφέρεται με Οριστική, επειδή εκφράζει μόνο χρόνο. Ειδικότερα, με οριστική παρακειμένου, επειδή αναφέρεται στο παρελθόν και δηλώνει (σε εξάρτηση από τον ιστορικό χρόνο των κύριων προτάσεων: appropinquaverunt et nuntiaverunt) το προτερόχρονο (στο παρελθόν). Η δευτερεύουσα πρόταση λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στην κύρια πρόταση.
Haec postquam domestici Scipioni rettulerunt: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, προσδιορίζει χρονικά την πράξη ή κατάσταση που περιγράφει το ρήμα της πρότασης. Εισάγεται με τον χρονικό σύνδεσμο postquam (πρόταξη του haec για έμφαση). Εκφέρεται με Οριστική, επειδή εκφράζει μόνο χρόνο. Ειδικότερα, με οριστική παρακειμένου, επειδή αναφέρεται στο παρελθόν και σε εξάρτηση από τον ιστορικό χρόνο της κύριας πρόταση (iussit) δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν. Η δευτερεύουσα πρόταση λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στην κύρια πρόταση.
tamquam sanctum templum (essent): 1) Λειτουργεί ως κατηγορούμενο στο postes, στο υποκείμενο του εννοούμενου ρ. essent. 2) Bραχυλογική έκφραση που δηλώνει παρα-βολή, κατά παράλειψη υποθετικής παραβολικής πρόταση Εισάγεται με τον παραβολικό σύνδεσμο tamquam και εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, επειδή η σύγκριση αφορά μια υποθετική πράξη ή κατάσταση. Ειδικότερα, εκφέρεται με υποτακτική παρατατικού, γιατί εξαρτάται από ιστορικό χρόνο: venerati sunt και γιατί δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν. Η δευτερεύουσα πρόταση λειτουργεί ως β΄ όρος σύγκρισης με πρώτο όρο την κύρια πρόταση. Δες σχολικό αναγνωστικό σελ. 122, Π2
Cum ante vestibulum dona posuissent: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, εισάγεται με τον ιστορικό ή διηγηματικό cum που υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση της δευτερεύουσας με την κύρια πρόταση δημιουργώντας ανάμεσά τους μια σχέση αιτίου και αιτιατού. Εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ (είναι φανερός ο ρόλος του υποκειμενικού στοιχείου που υπάρχει σ’ αυτήν) υπερσυντέλικου (posuissent), για πράξη προτερόχρονη. Η δευτερεύουσα πρόταση λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στην κύρια πρόταση.
quae homines deis immortalibus consecrare solent: Δευτερεύουσα αναφορική επιθετική προσδιοριστική πρόταση με όρο αναφοράς το dona. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quae, εκφέρεται με οριστική και φανερώνει το πραγματικό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου