ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ

Είναι ρηματικό ουσιαστικό ουδετέρου γένους, ενεργητικής σημασίας.


Σχηματίζεται:

Α΄ και Β΄ συζυγία από το  θέμα του Ενεστώτα + -ndi / -ndo / -ndum/ /-ndo
Γ΄ και Δ΄ συζυγία από το  θέμα του Ενεστώτα + e +-ndi / -ndo / -ndum/ /-ndo

Διαθέτει τις τέσσερις πλάγιες πτώσεις ενικού αριθμού:

Γενική: -ndi / amandi, delendi, legendi, audiendi
Δοτική: -ndo / amando, delendo, legendo, audiendo
Αιτιατική: -ndum / amandum, delendum, legendum, audiendum
Αφαιρετική: -ndo / amando, delendo, legendo, audiendo

Γενική:
1. ΑΠΡΟΘΕΤΗ ως συμπλήρωμα ουσιαστικών και επιθέτων (αντικειμενική)
2. ΕΜΠΡΟΘΕΤΗ (causa, gratia, + γενική) = του σκοπού

Δοτική:
ΑΠΡΟΘΕΤΗ με επίθετα που σημαίνουν κατάλληλος, χρήσιμος = ως δοτική του σκοπού

Αιτιατική:
ΕΜΠΡΟΘΕΤΗ (ad, in, + αιτιατική) = του σκοπού ή του προορισμού ή της αναφοράς

Αφαιρετική:
1. ΑΠΡΟΘΕΤΗ ως αφαιρετική του τρόπου
2. ΕΜΠΡΟΘΕΤΗ (ab, in, ex, de + αφαιρετική) = αναφοράς ή αφετηρίας

Σαν ονομαστική χρησιμοποιείται το απαρέμφατο του ενεστώτα της ενεργητικής φωνής.

Αντιστοιχεί με το έναρθρο απαρέμφατο της αρχαίας ελληνικής και διατηρεί τη σύνταξη του ρήματος από το οποίο προέρχεται.

Οι χρήσεις του γερουνδίου (πιο ειδικά)

1. H γενική του γερουνδίου χρησιμοποιείται:

(α) ως αντικειμενική με τα ουσιαστικά consuetudo, consilium, studium, cupiditas (κείμενο 31), spes, metus, occasio, finis, mora (κείμενο 38) και με τα επίθετα cupidus (κείμενο 32), suetus, insuetus, parcus, prudens

(β) με τις αφαιρετικές causa, gratia, για να δηλώσει σκοπό ή αιτία.

2. Η δοτική του γερουνδίου δηλώνει σκοπό και τίθεται:

(α) μετά επίθετα utilis, inutilis, aptus, par, impar, inoxius

(β) με τις φράσεις operam do, diem dico, tempus do

(γ) με τα ρήματα esse, praeesse, studere, rogare, praeficere, deligere

(δ) με ονόματα που δηλώνουν αξίωμα: comitia, tribunus.

3. Η αιτιατική του γερουνδίου τίθεται μόνο με προθέσεις.

Συνήθως με ad, inter. Σπάνια με ob, ante, in. Δηλώνει σκοπό ή αναφορά.

4. Η αφαιρετική του γερουνδίου χρησιμοποιείται:

(α) χωρίς πρόθεση, για να δηλώσει όργανο, τρόπο ή αιτία

(β) με πρόθεση ab, de, ex, in, pro, cum για να δηλώσει διάφορες σχέσεις.

Τα γερούνδια των κειμένων

Γενική

31. pugnandi - γενική γερουνδίου ως αντικειμενική στο cupiditate

32. gerendi = γενική γερουνδίου ως αντικειμενική στο cupidus, administrandi = γενική γερουνδίου , αντικειμενική στο cupidus

38. standi = γενική γερουνδίου ως αντικειμενική στο mora

Αιτιατική

32. ad intuendum = εμπρόθετη αιτιατική γερουνδίου του σκοπού

32. ad imitandum = εμπρόθετη αιτιατική γερουνδίου του σκοπού

Αφαιρετική

32. colendo = απρόθετη αφαιρετική γερουνδίου του τρόπου

32. cogitando = απρόθετη αφαιρετική γερουνδίου του τρόπου

32. expetendo = απρόθετη αφαιρετική γερουνδίου του τρόπου

32. ducendo = απρόθετη αφαιρετική γερουνδίου του τρόπου

42. credendo = απρόθετη αφαιρετική γερουνδίου του τρόπου