ΚΕΙΜΕΝΟ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ
Πλάτωνος Πολιτεία 514a-515a και 519b-d
Ενότητες 11 και 12
Μετὰ ταῦτα δή, εἶπον, ἀπείκασον τοιούτῳ πάθει τὴν ἡμετέραν φύσιν παιδείας τε πέρι καὶ ἀπαιδευσίας. ἰδὲ γὰρ ἀνθρώπους οἷον ἐν καταγείῳ οἰκήσει σπηλαιώδει, ἀναπεπταμένην πρὸς τὸ φῶς τὴν εἴσοδον ἐχούσῃ μακρὰν παρὰ πᾶν τὸ σπήλαιον, ἐν ταύτῃ ἐκ παίδων ὄντας ἐν δεσμοῖς καὶ τὰ σκέλη καὶ τοὺς αὐχένας, ὥστε μένειν τε αὐτοὺς εἴς τε τὸ πρόσθεν μόνον ὁρᾶν, κύκλῳ δὲ τὰς κεφαλὰς ὑπὸ τοῦ δεσμοῦ ἀδυνάτους περιάγειν, φῶς δὲ αὐτοῖς πυρὸς ἄνωθεν καὶ πόρρωθεν καόμενον ὄπισθεν αὐτῶν, μεταξὺ δὲ τοῦ πυρὸς καὶ τῶν δεσμωτῶν ἐπάνω ὁδόν, παρ’ ἣν ἰδὲ τειχίον παρῳκοδομημένον, ὥσπερ τοῖς θαυματοποιοῖς πρὸ τῶν ἀνθρώπων πρόκειται τὰ παραφράγματα, ὑπὲρ ὧν τὰ θαύματα δεικνύασιν.
῾Ορῶ, ἔφη.
῞Ορα τοίνυν παρὰ τοῦτο τὸ τειχίον φέροντας ἀνθρώπους σκεύη τε παντοδαπὰ ὑπερέχοντα τοῦ τειχίου καὶ ἀνδριάντας καὶ ἄλλα ζῷα λίθινά τε καὶ ξύλινα καὶ παντοῖα εἰργασμένα, οἷον εἰκὸς τοὺς μὲν φθεγγομένους, τοὺς δὲ σιγῶντας τῶν παραφερόντων.
῎Ατοπον, ἔφη, λέγεις εἰκόνα καὶ δεσμώτας ἀτόπους.
῾Ομοίους ἡμῖν, ἦν δ’ ἐγώ.
Τί δέ; τόδε οὐκ εἰκός, ἦν δ’ ἐγώ, καὶ ἀνάγκη ἐκ τῶν προειρημένων, μήτε τοὺς ἀπαιδεύτους καὶ ἀληθείας ἀπείρους ἱκανῶς ἄν ποτε πόλιν ἐπιτροπεῦσαι, μήτε τοὺς ἐν παιδείᾳ ἐωμένους διατρίβειν διὰ τέλους, τοὺς μὲν ὅτι σκοπὸν ἐν τῷ βίῳ οὐκ ἔχουσιν ἕνα, οὗ στοχαζομένους δεῖ ἅπαντα πράττειν ἃ ἂν πράττωσιν ἰδίᾳ τε καὶ δημοσίᾳ, τοὺς δὲ ὅτι ἑκόντες εἶναι οὐ πράξουσιν, ἡγούμενοι ἐν μακάρων νήσοις ζῶντες ἔτι ἀπῳκίσθαι;
᾿Αληθῆ, ἔφη.
῾Ημέτερον δὴ ἔργον, ἦν δ’ ἐγώ, τῶν οἰκιστῶν τάς τε βελτίστας φύσεις ἀναγκάσαι ἀφικέσθαι πρὸς τὸ μάθημα ὃ ἐν τῷ πρόσθεν ἔφαμεν εἶναι μέγιστον, ἰδεῖν τε τὸ ἀγαθὸν καὶ ἀναβῆναι ἐκείνην τὴν ἀνάβασιν, καὶ ἐπειδὰν ἀναβάντες ἱκανῶς ἴδωσι, μὴ ἐπιτρέπειν αὐτοῖς ὃ νῦν ἐπιτρέπεται.
Τὸ ποῖον δή;
Τὸ αὐτοῦ, ἦν δ’ ἐγώ, καταμένειν καὶ μὴ ἐθέλειν πάλιν καταβαίνειν παρ’ ἐκείνους τοὺς δεσμώτας μηδὲ μετέχειν τῶν παρ’ ἐκείνοις πόνων τε καὶ τιμῶν, εἴτε φαυλότεραι εἴτε σπουδαιότεραι.
Παρατηρήσεις
Β1. Να ερμηνεύσετε τα ακόλουθα σύμβολα της αλληγορίας του σπηλαίου: κοινωνία των δεσμωτών, κόσμος του σπηλαίου, υποχρεωτική καθήλωση-ακινησία των ανθρώπων του σπηλαίου, «πραγματικός» κόσμος, ανάβαση από το ημίφως του σπηλαίου στον επάνω κόσμο, φως του ήλιου.
Μονάδες 15
Β2. Ποιο αίτημα διατυπώνεται στο χωρίο «μὴ ἐπιτρέπειν αὐτοῖς... εἴτε φαυλότεραι εἴτε σπουδαιότεραι».
Μονάδες 15
Β3. Πώς προκύπτει η τυραννίδα και ποια χαρακτηριστικά αποδίδει ο Πλάτων στον τυραννικό άνθρωπο;
Μονάδες 10
Β4. Με ποιες λέξεις του κειμένου από το πρωτότυπο σχετίζονται ετυμολογικώς τα συνθετικά των παρακάτω λέξεων: δημοσκόπηση, φωσφορούχος, γεωφυσικός, ατελέσφορος, αγαθοεργία
Μονάδες 10
ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΔΙΔΑΚΤΟ
Περὶ μὲν οὖν τῶν ἐμῶν καὶ περὶ ὧν σοὶ πρακτέον ἐστὶν πρὸς τοὺς Ἕλληνας σχεδὸν ἀκήκοας͵ περὶ δὲ τῆς στρατείας τῆς εἰς τὴν Ἀσίαν ταῖς μὲν πόλεσιν͵ ἃς ἔφην χρῆναί σε διαλλάττειν͵ τότε συμβουλεύσομεν ὡς χρὴ πολεμεῖν πρὸς τοὺς βαρβάρους͵ ὅταν ἴδωμεν αὐτὰς ὁμονοούσας͵ πρὸς σὲ δὲ νῦν ποιήσομαι τοὺς λόγους͵ οὐ τὴν αὐτὴν ἔχων διάνοιαν καὶ κατ΄ ἐκείνην τὴν ἡλικίαν ὅτ΄ ἔγραφον περὶ τὴν αὐτὴν ὑπόθεσιν ταύτην. Τότε μὲν γὰρ παρεκελευόμην τοῖς ἀκουσομένοις καταγελᾶν μου καὶ καταφρονεῖν͵ ἢν μὴ καὶ τῶν πραγμάτων καὶ τῆς δόξης τῆς ἐμαυτοῦ καὶ τοῦ χρόνου τοῦ περὶ τὸν λόγον διατριφθέντος ἀξίως φαίνωμαι διεξιών· νῦν δὲ φοβοῦμαι μὴ πάντων τῶν προειρημένων πολὺ καταδεέστερον τύχω διαλεχθείς.
Ισοκράτους Φίλιππος, 83 - 84
Παρατηρήσεις
Α. Να γράψετε τη μετάφραση του κειμένου.
Μονάδες 20
1α. διεξιών: να σχηματίσετε την προστακτική Ενεστώτα και Αορίστου.
Μονάδες 4
1β. διαλλάττειν, φαίνωμαι, ἴδωμεν: να γράψετε τον αντίστοιχο τύπο στον παθητικό Αόριστο.
Μονάδες 3
1γ. ὁμονοούσας: να κλίνετε τη μετοχή και στους δύο αριθμούς.
Μονάδες 3
2α. τότε μέν γάρ παρεκελευόμην ... καταφρονεῖν: να μεταφέρετε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ.
Μονάδες 4
2β. Να εντοπίσετε τις κατηγορηματικές μετοχές του κειμένου και να τις αναλύσετε σε προτάσεις, όπου είναι δυνατόν.
Μονάδες 6
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου