ΕΝΑΣ ΥΠΕΡΟΧΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ
 |
| Caecina Paetus et Arria |
ΚΕΙΜΕΝΟ 23
Aegrotabat Caecina Paetus, maritus Arriae, aegrotabat et filius. Filius mortuus est. Huic Arria funus ita paravit, ut ignoraretur amarito ; quin immo cum illa cubiculum mariti intraverat, vivere filium simulabat, ac marito persaepe interroganti, quid ageret puer, respondebat : « Bene quievit, libenter cibum sumpsit ». Deinde, cum lacrimae suae, diu cohibitae, vincerent prorumperentque, egrediebatur ; tum se dolori dabat et paulo post siccis oculis redibat. Scribonianus arma in Illyrico contra Claudium moverat ; fuerat Paetus in partibus eius et, occiso Scriboniano, Romam trahebatur. Erat ascensurus navem ; Arria milites orabat, ut simul imponeretur. Non impetravit : conduxit piscatoriam naviculam ingentemque navem secuta est.
 |
| Urbs Roma |
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Ο Καικίνας Παίτος, ο σύζυγος της Αρρίας, ήταν άρρωστος· άρρωστος ήταν και ο γιος τους. Το παιδί τους πέθανε. Η Αρρία του έκανε την κηδεία με τέτοιο τρόπο, που ο σύζυγός της να το αγνοεί[1]. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά όταν έμπαινε στην κρεβατοκάμαρά του προσποιούταν ότι ο γιος τους ήταν ζωντανός και στο σύζυγό της, που ρωτούσε πολύ συχνά πώς ήταν το παιδί, απαντούσε: «Κοιμήθηκε καλά, έφαγε με όρεξη»[2]. Κι όταν κάποια στιγμή τα δάκρυά της, που τα συγκρατούσε τόση ώρα, ήταν έτοιμα να ξεσπάσουν ασταμάτητα[3], έβγαινε έξω· τότε παραδινόταν στη θλίψη της και λίγο αργότερα ξαναγύριζε με μάτια στεγνά. Ο Σκριβωνιανός είχε στασιάσει στην Ιλλυρία εναντίον του αυτοκράτορα Κλαύδιου. Ο Παίτος είχε πάει με το μέρος του, και, μετά το φόνο του Σκριβωνιανού, τον οδηγούσαν σιδεροδέσμιο στη Ρώμη. Επρόκειτο να ανέβει στο καράβι[4]: η Αρρία παρακαλούσε τους στρατιώτες να την επιβιβάσουν[5] μαζί του. Δεν το κατόρθωσε· (έτσι) νοίκιασε ένα ψαροκάικο κι ακολούθησε το πελώριο καράβι.
 |
| Scribonianus |
ΣΥΝΤΑΞΗ
Aegrotabat: ρήμα
Caecina Paetus: Υ στο aegrotabat
maritus: παράθεση στο Caecina Paetus
Arriae: γενική κτητική στο maritus
aegrotabat: ρήμα
filius: Υ στο aegrotabat
Filius: Υ στο mortuus est
mortuus est: ρήμα
Huic: δοτική χαριστική στο paravit
Arria: Υ στο paravit
funus: Α στο paravit
ita: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου
paravit: ρήμα
ut: συμπερασματικός σύνδεσμος
ignoraretur: ρήμα
a marito: εμπρόθετος προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου
quin immo: αντιθετικός σύνδεσμος
cum: χρονικός σύνδεσμος
illa: Υ στο intraverat
cubiculum: Α στο intraverat
mariti: γενική κτητική στο cubiculum
intraverat: ρήμα
vivere: ειδικό απαρέμφατο, Α στο simulabat
filium: Υ του vivere
simulabat: ρήμα
marito: έμμεσο Α στο respondebat, άμεσο είναι η πλ, ερωτημ. πρόταση
persaepe: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
interroganti: επιθετική μετοχή στο respondebat
quid: Α στο ageret
ageret: ρήμα
puer: Υ στο ageret
respondebat: ρήμα
bene: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου
quievit: ρήμα
libenter: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου
cibum: Α στο sumpsit
sumpsit : ρήμα
deinde: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
lacrimae: Υ στο vincerent (και στη μετοχή cohibitae)
suae: επιθετικός προσδιορισμός στο lacrimae
diu: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
cohibitae: επιθετική μετοχή στο vincerent
vincerent: ρήμα
prorumperent(que): ρήμα
egrediebatur: ρήμα
Tum: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
se: Α άμεσο στο dabat
dolori: Α έμμεσο στο dabat
dabat: ρήμα
paulo: αφαιρετική του μέτρου
post: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
siccis: κατηγορηματικός προσδιορισμός στο oculis
oculis: αφαιρετική του οργάνου (ή του τρόπου)
redibat: ρήμα
Scribonianus: Υ στο moverat
arma: Α στο moverat
in Illyrico: εμπρόθετος προσδιορισμός της στάσης σε τόπο
contra Claudium: εμπρόθετος προσδιορισμός της εναντίωσης
moverat: ρήμα
fuerat: ρήμα
Paetus: Υ στο fuerat και στο trahebatur
in partibus: εμπρόθετος προσδιορισμός της κατάστασης
eius: γενική κτητική στο partibus
occiso: γνήσια αφαιρετική απόλυτη χρονική μετοχή
ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο trahebatur
Scriboniano: Υ της μετοχής occiso
Romam: αιτιατική που δηλώνει κατεύθυνση σε τόπο
trahebatur: ρήμα
erat ascensurus: ρήμα
navem: Α στο erat ascensurus
Arria: Υ στο orabat
milites: άμεσο Α στο orabat, έμμεσο η βουλητική πρόταση
orabat: ρήμα
simul: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου
imponeretur: ρήμα
non impetravit: ρήμα
conduxit: ρήμα
piscatoriam: επιθετικός προσδιορισμός στο naviculam
naviculam: Α στο conduxit
ingentem(que): επιθετικός προσδιορισμός στο navem
navem: Α στο secuta est
secuta est: ρήμα
ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
1. ut ignoraretur a marito: Δευτερεύουσα επιρρηματική πρόταση. Εισάγεται με το συμπερασματικό σύνδεσμο ut, επειδή είναι καταφατική, εκφέρεται με Υποτακτική επειδή στη λατινική το αποτέλεσμα θεωρείται πάντα μια υποκειμενική κατάσταση, χρόνου Παρατατικού για το παρελθόν, γιατί το ρήμα της κύριας πρότασης είναι σε χρόνο ιστορικό.
2. cum illa cubiculum mariti intraverat: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, εισάγεται με τον επαναληπτικό cum, εκφέρεται με Οριστική, επειδή η πράξη ενδιαφέρει μόνο από χρονική άποψη, και εκφράζει την επανάληψη στο παρελθόν.
3. quid ageret puer: Δευτερεύουσα ουσιαστική πλάγια ερωτηματική πρόταση μερικής άγνοιας απλή. Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quid. Εκφέρεται με Υποτακτική, γιατί θεωρείται ότι η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενο της πρότασης, χρόνου Παρατατικού (ageret), γιατί εξαρτάται από τη μετοχή interroganti και αυτή από το ρήμα respondebat που είναι χρόνου ιστορικού και γιατί δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν. Ισοδυναμεί με ουσιαστικό και λειτουργεί ως αντικείμενο τη μετοχή interroganti.
4. cum lacrimae suae vincerent: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, εισάγεται με τον ιστορικό ή διηγηματικό cum που υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση της δευτερεύουσας με την κύρια πρόταση δημιουργώντας ανάμεσά τους μια σχέση αιτίου και αιτιατού. Εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ (είναι φανερός ο ρόλος του υποκειμενικού στοιχείου που υπάρχει σ’ αυτήν) παρατατικού, για πράξη σύγχρονη.
5. ut simul imponeretur: Δευτερεύουσα ουσιαστική βουλητική πρόταση, εξαρτάται από ρήμα που σημαίνει βούληση, της οποίας το περιεχόμενο εκφράζει. Εισάγεται με το ut, επειδή είναι καταφατική και εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, επειδή το περιεχόμενό της είναι απλώς επιθυμητό, χρόνου παρατατικού (imponeretur), γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου ιστορικού (orabat). Λειτουργεί ως έμμεσο αντικείμενο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου