ΜΑΘΗΜΑ ΧΧVIII LECTIO DUOTETRICESSIMA

ΣΤΑ ΙΧΝΗ ΕΝΟΣ ΔΡΑΠΕΤΗ ΔΟΥΛΟΥ

Κολοσσαίο

 ΚΕΙΜΕΝΟ 28

   Aesopi nostri Licinus servus tibi notus Roma Athenas fugit. Is Athenis apud Patronem Epicureum paucos menses pro libero fuit, inde in Asia abiit. Postea Plato quidam Sardianus, cum eum fugitivum esse ex Aesopi litteris cognovisset, hominem comprehendit et in custodiam Ephesi tradidit. Tu hominem investiga, quaeso, summaque diligentia vel Romam mitte vel Epheso rediens tecum deduc. Noli spectare quanti homo sit. Parvi enim preti est, qui tam nihili est. Sed, propter servi scelus et audaciam, tanto dolore Aesopus est adfectus, ut nihil ei gratius possit esse quam recuperatio fugitivi.

Θέατρο Εφέσου

   ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

   Ο δούλος του Αισώπου μας, ο Λίκινος, που σου είναι γνωστός, δραπέτευσε από τη Ρώμη στην Αθήνα. Στην Αθήνα έμεινε λίγους μήνες σαν ελεύθερος κοντά στον Πάτρωνα τον επικούρειο κι από εκεί πήγε στην Ασία. Αργότερα, κάποιος Πλάτωνας από τις Σάρδεις, μόλις έμαθε από γράμμα του Αισώπου πως ήταν δραπέτης, τον έπιασε και τον παρέδωσε στη φυλακή στην Έφεσο. Αναζήτησε τα ίχνη του, σε παρακαλώ, και με την πιο μεγάλη φροντίδα είτε στείλε τον στη Ρώμη είτε φέρ` τον μαζί σου γυρίζοντας από την Έφεσο. Μη σε απασχολήσει πόσο κοστίζει: όποιος είναι τέτοιος μασκαράς έχει μικρή αξία. Ο Αίσωπος όμως οργίστηκε τόσο πολύ για την ελεεινή πράξη και το θράσος του δούλου, που τίποτε δε θα τον ευχαριστούσε πιο πολύ[1] από το να ξαναπάρει πίσω το δραπέτη[2].

Δούλοι στην αρχαία Ελλάδα

Κατάταξη ουσιαστικών, επιθέτων, αντωνυμιών και ρημάτων του κειμένου

 Για να δείτε όλη την εργασία κάντε κλικ ψηλά στο ΜΑΘΗΜΑ ΧΧVIII LECTIO DUOTETRICESSIMA

ΣΥΝΤΑΞΗ

Aesopi: γενική κτητική στο servus

nostri: επιθετικός προσδιορισμός στο Aesopi

Licinus: Υ στο fugit

servus: παράθεση στο Licinus

tibi: δοτική προσωπική του ποιητικού αιτίου, σε απλή δοτική λόγω εξάρτησης από μετοχή παθητικής διάθεσης (notus)

notus: επιθετική μετοχή

Roma: απλή αφαιρετική ονόματος πόλης που δηλώνει απομάκρυνση (κίνηση) από τόπο

Athenas: απλή αιτιατική ονόματος πόλης που δηλώνει κίνηση σε τόπο

fugit: ρήμα

Is: Υ στο fuit

Athenis: απλή αφαιρετική ονόματος πόλης που δηλώνει στάση σε τόπο

apud Patronem: εμπρόθετος προσδιορισμός του πλησίον

Epicureum: επιθετικός προσδιορισμός στο Patronem

paucos: επιθετικός προσδιορισμός στο menses

menses: αιτιατική του χρόνου, δηλώνει διάρκεια

pro libero: εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει τον τρόπο ή την παραβολή, σε θέση κατηγορουμένου στο is

fuit: ρήμα

inde: επιρρηματικός προσδιορισμός κίνησης από τόπο (αφετηρία)

in Asia: εμπρόθετος προσδιορισμός της κίνησης σε τόπο

abiit: ρήμα

Postea: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου

Plato: Υ στο cognovisset

quidam: επιθετικός προσδιορισμός στο Plato

Sardianus: παράθεση στο Plato

eum: Υ στο esse

fugitivum: Κ στο eum

esse: ειδικό απαρέμφατο, Α στο cognovisset

ex litteris: εμπρόθετος προέλευσης (αιτίας)

Aesopi: γενική κτητική (του δημιουργού) στο litteris

cognovisset: ρήμα

hominem: Α στο comprehendit

comprehendit: ρήμα

in custodiam: εμπρόθετος προσδιορισμός κίνησης σε τόπο

Ephesi: απλή γενική ονόματος πόλης που δηλώνει στάση σε τόπο

tradidit: ρήμα

Tu: Υ στο investiga

hominem: Α στο investiga

investiga: ρήμα

quaeso: ρήμα

summaque: επιθετικός προσδιορισμός στο diligentia

diligentia: αφαιρετική του τρόπου

Romam: απλή αιτιατική ονόματος πόλης που δηλώνει κίνηση σε τόπο

mitte: ρήμα

Epheso: απλή αφαιρετική ονόματος πόλης που δηλώνει απομάκρυνση (κίνηση) από τόπο

rediens: χρονική μετοχή ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο deduc

tecum:εμπρόθετος προσδιορισμός της συνοδείας (αναστροφή πρόθεσης)

deduc: ρήμα

Noli: ρήμα

spectare: τελικό απαρέμφατο, Α στο noli

quanti: γενική της αξίας στο sit

homo: Κ στο ille ή is (το εννοούμενο Υ του sit)

sit: ρήμα

Parvi: επιθετικός προσδιορισμός στο preti

preti: γενική της αξίας

est: ρήμα

qui: Υ στο est

tam: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού

nihili: γενική της αξίας στο est

est: ρήμα

propter scelus:εμπρόθετος του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου

propter audaciam: εμπρόθετος του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου

servi: γενική υποκειμενική στα scelus, audaciam

tanto: επιθετικός προσδιορισμός στο dolore

dolore: αφαιρετική του μέσου στο est adfectus

Aesopus: Υ στο adfectus est

est adfectus: ρήμα

nihil: Υ στο possit

ei: δοτική ως συμπλήρωμα επιθέτου (του gratius) ή αντικειμενική

gratius: Κ στο nihil

possit: ρήμα

esse: τελικό απαρέμφατο, Α στο possit

quam recuperatio: β’ όρος σύγκρισης με συγκριτικό το gratius και α΄ όρο σύγκρισης το nihil

fugitivi: γενική αντικειμενική στο recuperatio

ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

1. cum eum fugitivum esse ex Aesopi litteris cognovisset: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, εισάγεται με τον ιστορικό ή διηγηματικό cum που υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση της δευτερεύουσας με την κύρια πρόταση δημιουργώντας ανάμεσά τους μια σχέση αιτίου και αιτιατού. Εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ (είναι φανερός ο ρόλος του υποκειμενικού στοιχείου που υπάρχει σ’ αυτήν) υπερσυντέλικου (cognovisset), για πράξη προτερόχρονη.

2. qui tam nihili est: Δευτερεύουσα αναφορική επιθετική προσδιοριστική πρόταση. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία qui. Εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ, γιατί δηλώνει το πραγματικό. Προσδιορίζει το εννοούμενο ille ή is.

3. ut nihil ei gratius possit esse quam recuperatio fugitivi: Δευτερεύουσα επιρρηματική πρόταση, εκφράζει το αποτέλεσμα, που θεωρείται μια υποκειμενική κατάσταση, εισάγεται με το συμπερασματικό σύνδεσμο ut (+nihil), επειδή είναι αρνητική και εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ (δυνητική, επειδή στη λατινική το αποτέλεσμα θεωρείται πάντα μια υποκειμενική κατάσταση) ΕΝΕΣΤΩΤΑ (possit)για το παρόν και το μέλλον, γιατί το ρήμα της κύριας πρότασης είναι σε χρόνο αρκτικό (est adfectus,κυρίως παρακείμενος - perfectum praesens ή logicum, Γραμματική σελ. 60, § 74, 5 δ).

---

[1] τίποτε δε θα μπορούσε να του είναι πιο ευχάριστο

[2] από την επανάκτηση του δραπέτη