ΠΩΣ ΕΝΑ ΣΥΚΟ ΣΤΑΘΗΚΕ ΑΦΟΡΜΗ ΝΑ ΚΑΤΑΣΤΡΑΦΕΙ Η ΚΑΡΧΗΔΟΝΑ
 |
| Marcus Porcius Cato |
ΚΕΙΜΕΝΟ 25
Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem ex Carthagine ostendensque patribus «Interrogo vos» inquit «quando hanc ficum decerptam esse putetis ex arbore». Cum omnes recentem esse dixissent, «Atqui ante tertium diem» inquit «scitote decerptam esse Carthagine. Tam prope a muris habemus hostem! Itaque cavete periculum, tutamini patriam. Opibus urbis nolite confidere. Fiduciam, quae nimia vobis est, deponite. Neminem credideritis patriae consulturum esse, nisi vos ipsi patriae consulueritis. Mementote rem publicam in extremo discrimine quondam fuisse !» Statimque sumptum est Punicum bellum tertium, quo Carthago deleta est.
 |
| Carthago |
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Κάποια μέρα ο Κάτωνας έφερε στη Σύγκλητο[1] από την Καρχηδόνα ένα σύκο πρώιμο και δείχνοντάς το στους Συγκλητικούς είπε: «Σας ρωτώ(να μου πείτε), πότε νομίζετε πως το σύκο αυτό κόπηκε από το δέντρο». Όταν όλοι απάντησαν πως ήταν φρέσκο, αυτός συνέχισε: «Κι όμως, μάθετε πως κόπηκε στην Καρχηδόνα πριν τρεις ημέρες. Τόσο κοντά στα τείχη μας έχουμε τον εχθρό! Φυλαχθείτε, λοιπόν, από τον κίνδυνο και προστατέψτε την πατρίδα. Μη στηρίζεστε στις δυνάμεις της Ρώμης. Να αποβάλετε[2] την υπερβολική σας αυτοπεποίθηση. Μην πιστέψετε πως θα ενδιαφερθεί κανείς για την πατρίδα, αν εσείς οι ίδιοι δε φροντίσετε γι’ αυτή. Θυμηθείτε πως κάποτε η πατρίδα μας βρέθηκε στον έσχατο κίνδυνο!»[3]. Κι αμέσως (οι Ρωμαίοι) ξεκίνησαν τον τρίτο Καρχηδονιακό πόλεμο, στη διάρκεια του οποίου καταστράφηκε η Καρχηδόνα.
ΣΥΝΤΑΞΗ
Cato: Υ στο attulit
attulit: ρήμα
quodam: επιθετικός προσδιορισμός στο die
die: αφαιρετική του χρόνου
in curiam: εμπρόθετος προσδιορισμός του τόπου
ficum: Α στο attulit
praecocem: επιθετικός προσδιορισμός στο ficum
ex Carthagine: εμπρόθετος προσδιορισμός της προέλευσης
ostendens(que): χρονική μετοχή από το inquit
patribus: έμμεσο Α στο ostendens
Interrogo: ρήμα
vos: άμεσο Α στο interrogo. Έμμεσο είναι η πλάγια ερωτηματική
inquit: ρήμα
quando: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
hanc: επιθετικός προσδιορισμός στο ficum
ficum: Υ στο decerptam esse
decerptam esse: ειδικό απαρέμφατο, Α στο putetis
putetis: ρήμα
ex arbore: εμπρόθετος προσδιορισμός της προέλευσης (απομάκρυνσης)
omnes: Υ στο dixissent
recentem: Κ στο ficum
esse: ειδικό απαρέμφατο, A στο dixissent
dixissent: ρήμα
ante diem: εμπρόθετος προσδιορισμός του χρόνου
tertium: επιθετικός προσδιορισμός στο diem
inquit: ρήμα
scitote: ρήμα
decerptam esse: ειδικό απαρέμφατο, Α στο scitote
Carthagine: αφαιρετική στάσης σε τόπο
Tam: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού
prope: επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου
a muris: εμπρόθετος προσδιορισμός του τόπου, αφετηρία
habemus: ρήμα
hostem: Α στο habemus
Cavete: ρήμα
periculum: Α στο cavete
tutamini: ρήμα
patriam: Α στο tutamini
Opibus: αφαιρετική του μέσου στο confidere
urbis: γενική κτητική στο opibus
nolite: ρήμα
confidere: τελικό απαρέμφατο, Α στο nolite
fiduciam: A στο deponite
quae: Y στο est
nimia: Κ στο quae
vobis: δοτική προσωπική κτητική
est: ρήμα
deponite: ρήμα
Neminem: Υ στο consulturum esse
credideritis: ρήμα
patriae: δοτική προσωπική χαριστική
consulturum esse: ειδικό απαρέμφατο, Α στο credideritis
vos: Y στο consulueritis
ipsi: επιθετικός προσδιορισμός στο vos
patriae: δοτική προσωπική χαριστική
consulueritis: ρήμα
Mementote: ρήμα
rem publicam: Υ στο fuisse
in discrimine : εμπρόθετος προσδιορισμός της κατάστασης
extremο: επιθετικός προσδιορισμός στο discrimine
quondam: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
fuisse: ειδικό απαρέμφατο, Α στο mementote
Statim(que): επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
sumptum est: ρήμα
Punicum: επιθετικός προσδιορισμός στο bellum
bellum: Y στο sumptum est
tertium: επιθετικός προσδιορισμός στο bellum
quo: αφαιρετική του χρόνου
Carthago: Υ στο deleta est
deleta est: ρήμα
ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ:
1. quando hanc ficum decerptam esse putetis ex arbore: Δευτερεύουσα ουσιαστική πλάγια ερωτηματική πρόταση μερικής άγνοιας απλή. Εισάγεται με την ερωτηματικό επίρρημα quando. Εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, γιατί θεωρείται ότι η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενο της πρότασης, χρόνου ενεστώτα (putetis), γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου ενεστώτα (interrogo) και γιατί δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν. Ισοδυναμεί με ουσιαστικό και λειτουργεί ως αντικείμενο του interrogo.
2. Cum omnes recentem esse dixissent: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, εισάγεται με τον ιστορικό ή διηγηματικό cum που υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση της δευτερεύουσας με την κύρια πρόταση δημιουργώντας ανάμεσά τους μια σχέση αιτίου και αιτιατού. Εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ (είναι φανερός ο ρόλος του υποκειμενικού στοιχείου που υπάρχει σ’ αυτήν) υπερσυντέλικου (dixisset), για πράξη προτερόχρονη.
3. quae nimia vobis est: Δευτερεύουσα αναφορική επιθετική προσδιοριστική πρόταση. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quae, εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ (est), γιατί δηλώνει το πραγματικό, προσδιορίζει τη λέξη Fiduciam.
4. nisi vos ipsi patriae consulueritis: Δευτερεύουσα επιρρηματική υποθετική πρόταση, εισάγεται με τον υποθετικό σύνδεσμο nisi, επειδή είναι αρνητική. Εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ (λόγω ένταξής της στον πλάγιο λόγο) παρακειμένου (consulueritis).
5. quo Carthago deleta est: Δευτερεύουσα αναφορική επιθετική προσδιοριστική πρόταση. Εισάγεται με το αναφορικό τοπικό επίρρημα quo, εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ (deleta est), γιατί δηλώνει το πραγματικό, προσδιορίζει τη λέξη bellum.
[1] στο Βουλευτήριο
[2] Να αφήσετε κατά μέρος
[3] διέτρεξε τον έσχατο κίνδυνο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου