Δευτέρα 26 Μαρτίου 2012

ΜΑΘΗΜΑ XLVI LECTIO SEXTA ΕΤ QUADRAGESIMA


ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΜΠΑΙΝΕΙ
ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΙΚΟ

ΚΕΙΜΕΝΟ 46

Philosophi mundum censent regi numine deorum; cum esse putant quasi commuιnem urbem et civitatem hominum et deorum, et unum quemque nostrum eius mundi esse partem; ex quo illud natϊιra consequitur, ut communem utilitatem nostrae anteponamus. Ut enim leges omnium salϋtem singulorum saluti anteponunt, sic vir bonus et sapiens et legibus parens consulit utilitati omnium plus quam unius alicuius aut suae. Nec magis vituperandus est proditor patriae quam proditor communis utilitatis, aut communis salutis desertor propter suam utilitatem et salutem. Εχ quo fit, ut laudandus is sit, qui pro re publica cadat, quod decet cariorem nobis esse patriam quam nosmet ipsos.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Οι φιλόσοφοι πιστεύουν πως ο κόσμος κυβερνιέται από τη θεία βούληση. Νομίζουν ότι είναι κάτι σαν πόλη και πολιτεία κοινή για τους θεούς και τους ανθρώπους και πως ο καθένας μας ξεχωριστά αποτελεί μέρος αυτού του κόσμου: αυτό συνεπάγεται την υποχρέωσή μας από τη φύση να βάζουμε το γενικό καλό πάνω από το ατομικό μας. Γιατί, όπως οι νόμοι βάζουν τη γενική ευημερία πάνω από την ατομική, με τον ίδιο τρόπο ο σωστός και σοφός άνθρωπος που υπακούει στους νόμους φροντίζει περισσότερο για την ευημερία του συνόλου[1] παρά για την ευημερία ενός οποιουδήποτε ατόμου ή τη δική του. Και δεν πρέπει να επικρίνεται περισσότερο ο προδότης της πατρίδας παρά ο προδότης του κοινού συμφέροντος, ή όποιος λιποτακτεί από τη γενική ευημερία για χάρη της ατομικής του ωφέλειας και ευημερίας. Έτσι συμβαίνει να είναι αξιέπαινος όποιος[2] πέφτει για την πατρίδα, επειδή είναι σωστό να μας είναι πιο αγαπητή η πατρίδα παρά ο ίδιος μας ο εαυτός[3].


[1] όλων
[2] να πρέπει να επαινούμε όποιον
[3] εμείς οι ίδιοι

 
ΣΥΝΤΑΞΗ
Philosophi: υποκείμενο του ρήματος censent
mundum: υποκείμενο του απαρεμφάτου regi και ετεροπροσωπία
censent: ρήμα
regi: ειδικό απαρέμφατο, αντικείμενο του ρήματος censent
numine: απρόθετη αφαιρετική του ποιητικού αιτίου, διότι είναι άψυχο, στο απαρέμφατο παθητικής διάθεσης regi
deorum: γενική υποκειμενική στο numine
eum: υποκείμενο του απαρεμφάτου esse και ετεροπροσωπία
esse: αντικείμενο του ρήματος putant και ειδικό απαρέμφατο
putant: ρήμα
(philosophi): εννοούμενο υποκείμενο του ρήματος putant
communem: ομοιόπτωτος, κατηγορηματικός προσδιορισμός στις λέξεις urbem et civitatem
urbem [et] civitatem: κατηγορούμενα του υποκειμένου (eum) του απαρεμφάτου esse
hominum [et] deorum: γενικές ως συμπλήρωμα στο communem (βιβλίο του καθηγητή
(putant): εννοούμενο ρήμα της πρότασης (συνδέεται με την προηγούμενη κύρια πρόταση παρατακτικά με τον συμπλεκτικό σύνδεσμο et)
(philosophi): εννοούμενο υποκείμενο του ρήματος putant
unum quemque: υποκείμενο του απαρεμφάτου esse και ετεροπροσωπία
nostrum: γενική διαιρετική στο unum quemque
eius: ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη mundi
mundi: γενική διαιρετική στο partem
esse: ειδικό απαρέμφατο, αντικείμενο του εννοούμενου ρήματος putant
partem: κατηγορούμενο του υποκειμένου (unum quemque) του απαρεμφάτου esse
ex quo: εμπρόθετος προσδιορισμός του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου στο ρήμα consequitur
illud: υποκείμενο του ρήματος consequitur
natura: αφαιρετική οργανική του τρόπου στο ρήμα consequitur
consequitur: ρήμα
communem: ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στο utilitatem
utilitatem: άμεσο αντικείμενο του ρήματος anteponamus
nostrae: ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη utilitati
(utilitati): εννοούμενο έμμεσο αντικείμενο του ρήματος anteponamus
anteponamus: ρήμα
(nos): εννοούμενο υποκείμενο του ρήματος anteponamus
leges: υποκείμενο του ρήματος anteponunt
omnium: γενική υποκειμενική στη λέξη salutem
salutem: άμεσο αντικείμενο του ρήματος anteponunt
singulorum: γενική υποκειμενική στη λέξη saluti
saluti: έμμεσο αντικείμενο του ρήματος anteponunt
anteponunt: ρήμα
sic: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο consulit
vir: υποκείμενο του ρήματος consulit
bonus [et] sapiens [et] parens: ομοιόπτωτοι, επιθετικοί προσδιορισμοί στη λέξη vir
legibus: δοτική αντικειμενική ως συμπλήρωμα ή αντικείμενο στο parens
consulit: ρήμα
utilitati: δοτική προσωπική χαριστική από το consulit
omnium: γενική υποκειμενική/κτητική στο utilitati
plus: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού στο consulit
quam (utilitati) aut (utilitati): β΄ όρος σύγκρισης με συγκριτικό το plus και α΄ όρο το utilitati omnium (quam και ομοιόπτωτα - δοτική πτώση) με τον α΄ όρο.
unius: ομοιόπτωτος, κατηγορηματικός προσδιορισμός στο alicuius
alicuius: γενική υποκειμενική/κτητική στο εννοούμενο utilitati
suae: ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στο εννοούμενο utilitati και άμεση αυτοπάθεια
magis: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού στο vituperandus est
vituperandus est: ρήμα
proditor: υποκείμενο στο vituperandus est. (το γερουνδιακό vituperandus λειτουργεί ως κατηγορούμενο στο proditor)
(nobis): εννοούμενη δοτική του ποιητικού αιτίου (του ενεργούντος προσώπου) που εξαρτάται από το vituperandus est
quam proditor [aut] desertor: β΄ όρος σύγκρισης με συγκριτικό το magis και α΄ όρο το proditor. Ο β΄ όρος σύγκρισης εκφέρεται με το quam και ομοιόπτωτα με τον α΄ όρο (quam και ομοιόπτωτα - ονομαστική πτώση).
patriae: γενική αντικειμενική στο proditor
communis: ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στο utilitatis
utilitatis: γενική αντικειμενική στο proditor
communis: ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στο salutis
salutis: γενική αντικειμενική στο desertor
suam: ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στο utilitatem
propter utilitatem [et] salutem: εμπρόθετοι προσδιορισμοί του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου στο vituperandus est
ex quo: εμπρόθετος προσδιορισμός του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου στο fit
fit: απρόσωπο ρήμα. Ως υποκείμενό του τίθεται η δευτερεύουσα ουσιαστική συμπερασματική πρόταση «ut laudandus is sit»
laudandus sit: ρήμα
is: υποκείμενο στο laudandus sit (το laudandus λειτουργεί ως κατηγορούμενο στο is)
(nobis): εννοούμενη δοτική του ποιητικού αιτίου (του ενεργούντος προσώπου) που εξαρτάται από το laudandus sit
qui: υποκείμενο του ρήματος cadat
pro re publica: εμπρόθετος προσδιορισμός της υπεράσπισης στο ρήμα cadat
cadat: ρήμα
decet: ρήμα απρόσωπο
cariorem: κατηγορούμενο του υποκειμένου (patriam) του τελικού απαρεμφάτου esse
nobis: δοτική ως συμπλήρωμα/δοτική αντικειμενική στο cariorem
esse: τελικό απαρέμφατο, υποκείμενο του απροσώπου ρήματος decet
patriam: υποκείμενο του απαρεμφάτου esse (ετεροπροσωπία)
quam nosmet: β΄ όρος σύγκρισης με συγκριτικό το cariorem και α΄ όρο το patriam. Ο β΄ όρος σύγκρισης εκφέρεται με το quam και ομοιόπτωτα με τον α΄ όρο (quam και ομοιόπτωτα - αιτιατική πτώση).
ipsos: ομοιόπτωτος, κατηγορηματικός προσδιορισμός στο nosmet

ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
ut communem utilitatem nostrae anteponamus: δευτερεύουσα ουσιαστική συμπερασματική πρόταση, η οποία λειτουργεί ως επεξήγηση στο illud της προηγούμενης κύριας πρότασης (εκφράζει το αποτέλεσμα ή τη συνέπεια του ρήματος consequitur). Εισάγεται με τον συμπερασματικό σύνδεσμο ut, διότι είναι καταφατική και εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, διότι το συμπέρασμα στη λατινική είναι μια υποκειμενική κατάσταση. Συγκεκριμένα με υποτακτική χρόνου ενεστώτα (anteponamus), διότι εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου (consequitur = ενεστώτας) και δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν. Έχουμε ιδιομορφία στην ακολουθία των χρόνων, διότι το συμπέρασμα είναι ιδωμένο τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή και όχι τη στιγμή της πιθανής πραγματοποίησής του (συγχρονισμός της κύριας με τη δευτερεύουσα πρόταση).
Ut enim leges omnium salutem singulorum saluti anteponunt: δευτερεύουσα απλή παραβολική (συγκριτική) πρόταση, που δηλώνει τον τρόπο και λειτουργεί ως β΄ όρος σύγκρισης (ο α΄ όρος είναι η κύρια πρόταση «enim…, sic vir bonus et sapiens…quam unius alicuius aut suae», ενώ το παραβολικό ζεύγος είναι το ut… sic). H εν λόγω πρόταση εισάγεται με τον παραβολικό σύνδεσμο ut και εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ (anteponunt: οριστική ενεστώτα), διότι η σύγκριση αφορά σε δύο πράξεις ή καταστάσεις που είναι ή θεωρούνται ότι είναι αντικειμενική πραγματικότητα.
ut laudandus is sit: δευτερεύουσα ουσιαστική συμπερασματική πρόταση ως υποκείμενο του απροσώπου ρήματος fit της κύριας πρότασης «ex quo fit». Εκφράζει το γεγονός ή συμβάν, εισάγεται με τον συμπερασματικό σύνδεσμο ut, επειδή είναι καταφατική και εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, διότι το συμπέρασμα στη λατινική γλώσσα είναι μια υποκειμενική κατάσταση. Συγκεκριμένα με υποτακτική χρόνου ενεστώτα (laudandus sit: υποτακτική ενεστώτα παθητικής περιφραστικής συζυγίας), διότι εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου (fit = ενεστώτας) και δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν. Έχουμε ιδιομορφία στην ακολουθία των χρόνων, διότι το συμπέρασμα είναι ιδωμένο τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή και όχι τη στιγμή της πιθανής πραγματοποίησής του (συγχρονισμός της κύριας με τη δευτερεύουσα πρόταση). Έχουμε μάλιστα εδώ προσωπική σύνταξη του γερουνδιακού, διότι αυτό προέρχεται από ρήμα ενεργητικό μεταβατικό που συντάσσεται με αιτιατική.
qui pro re publica cadat: δευτερεύουσα αναφορική επιθετική προσδιοριστική πρόταση στο is της προηγούμενης ουσιαστικής συμπερασματικής πρότασης. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία qui και εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, λόγω έλξης προς την υποτακτική της προηγούμενης πρότασης με ρήμα το laudandus sit. Πιο συγκεκριμένα, εκφέρεται με υποτακτική χρόνου ενεστώτα (cadat) και εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου (fit, laudandus sit), επομένως δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν.
quod decet cariorem nobis esse patriam quam nosmet ipsos: δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση που χρησιμεύει ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο περιεχόμενο της ουσιαστικής συμπερασματικής πρότασης με ρήμα το laudandus sit. Εισάγεται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο quod και εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ (decet), διότι εκφράζει αντικειμενική αιτιολογία.



[1] όλων
[2] να πρέπει να επαινούμε όποιον
[3] εμείς οι ίδιοι

Σάββατο 24 Μαρτίου 2012

ΜΑΘΗΜΑ XLV LECTIO QUINTA ET QUADRAGESIMA


ΜΙΑ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΝΑΠΤΕΡΩΝΕΙ
ΤΟ ΗΘΙΚΟ
ΤΩΝ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΩΝ

ΚΕΙΜΕΝΟ 45

Caesar ex captivis cognoscit quae apud Ciceronem gerantur quantoque in periculo res sit. Tum cuidam ex equitibus Gallis persuadet ut ad Ciceronem epistulam deferat. Curat et providet ne, intercepta epistula, nostra consilia ab hostibus cognoscantur. Quam ob rem epistulam conscriptam Graecis litteris mittit. Legatum monet ut, si adire non possit, epistulam ad amentum tragulae adliget et intra castra abiciat. In litteris scribit se cum legionibus celeriter adfore. Gallus, periculum veritus, constituit ut tragulam mitteret. Haec casu ad turrim adhaesit et tertio post die a quodam milite conspicitur et ad Ciceronem defertur. Ille epistulam perlegit militesque adhortatur ut salutem sperent.


ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Ο Καίσαρας πληροφορείται από τους αιχμαλώτους τι συμβαίνει στο στρατόπεδο του Κικέρωνα και πόσο κρίσιμη είναι η κατάσταση[1]. Τότε πείθει κάποιον από τους Γαλάτες ιππείς να μεταφέρει ένα γράμμα στον Κικέρωνα. Φροντίζει και προνοεί να μη μαθευτούν τα σχέδιά μας, αν το γράμμα πέσει στα χέρια του εχθρού[2]. Για το λόγο αυτό στέλνει επιστολή γραμμένη στα ελληνικά. Συμβουλεύει τον ταχυδρόμο, αν δεν μπορέσει να πλησιάσει, να δέσει το γράμμα στον ιμάντα του ακοντίου και να το ρίξει μέσα στο στρατόπεδο. Στην επιστολή γράφει πως θα έρθει γρήγορα με τις λεγεώνες του. Ο Γαλάτης, επειδή φοβήθηκε τον κίνδυνο, αποφάσισε να ρίξει το ακόντιο. Κατά σύμπτωση το ακόντιο καρφώθηκε σε έναν πύργο· τρεις μέρες αργότερα το είδε ένας στρατιώτης και το πήγε στον Κικέρωνα. Αυτός διάβασε όλο το γράμμα και προέτρεψε τους στρατιώτες του να ελπίζουν στη σωτηρία τους.


[1] σε πόσο μεγάλο κίνδυνο βρίσκονται τα πράγματα
[2] να μη μαθευτούν τα σχέδιά μας από τους εχθρούς, αν αρπάξουν το γράμμα

ΣΥΝΤΑΞΗ
Caesar: Υ στο cognoscit
ex captivis: εμπρόθετος της προέλευσης
cognoscit: ρήμα
quae apud Ciceronem gerantur quantoque in periculo res sit: Α στο ρήμα cognoscit
quae: Υ στο gerantur
apud Ciceronem: εμπρόθετος του τόπου (πλησίον), μεταφορικά
gerantur: ρήμα
quantoque: επιθετικός προσδιορισμός στο periculo
in periculo: εμπρόθετος προσδιορισμός της κατάστασης
res: Υ στο sit
sit: ρήμα
Tum: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
cuidam: έμμεσο A στο persuadet
ex equitibus: εμπρόθετος προσδιορισμός του διαιρεμένου όλου
Gallis: επιθετικός προσδιορισμός στο equitibus
persuadet: ρήμα
ut ad Ciceronem epistulam deferat: άμεσο Α στο persuadet
ad Ciceronem: εμπρόθετος προσδιορισμός κίνησης προς πρόσωπο
epistulam: Α στο deferat
eques: εννοούμενο Υ στο deferat
deferat: ρήμα
Curat: ρήμα
Caesar: εννοούμενο Υ στα curat et providet
providet: ρήμα
ne, intercepta epistula, nostra consilia ab hostibus cognoscantur: Α στα ρήματα curat et providet
interceptā: αφαιρετική απόλυτη υποθετική μετοχή
epistulā: Υ της μετοχής interceptā
nostra: επιθετικός προσδιορισμός στο consilia
consilia: Y στο cognoscantur
ab hostibus: εμπρόθετος του ποιητικού αιτίου
cognoscantur: ρήμα
Quam: επιθετικός προσδιορισμός στο rem
ob rem: εμπρόθετος της αιτίας (του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου)
epistulam: Α στο mittit
conscriptam: επιθετική μετοχή
Graecis: επιθετικός προσδιορισμός στο litteris
litteris: αφαιρετική οργανική του μέσου
mittit: ρήμα
Legatum: άμεσο Α στο monet
monet: ρήμα
ut epistulam ad amentum tragulae adliget et intra castra abiciat:  έμμεσο Α στο monet
adire: τελικό απαρέμφατο, Α στο non possit, ταυτοπροσωπία
non possit: ρήμα
legatus (is): Υ στο non possit
epistulam: Α στο adliget
ad amentum: εμπρόθετος τόπου
tragulae: γενική κτητική στο amentum
adliget: ρήμα
intra castra: εμπρόθετος τόπου
tragulam: εννοούμενο Α στο abiciat
abiciat: ρήμα
In litteris: εμπρόθετος προσδιορισμός της στάσης σε τόπο, μεταφορικά
Caesar: εννοούμενο Υ
scribit: ρήμα
se: Υ στο adfore
cum legionibus: εμπρόθετος προσδιορισμός της συνοδείας
celeriter: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου ή του χρόνου
adfore: τελικό απαρέμφατο, Α στο scribit, ταυτοπροσωπία
Gallus: Υ στο constituit και στη μετοχή veritus
periculum: Α του veritus
veritus: αιτιολογική μετοχή
constituit: ρήμα
ut tragulam mitteret: Α στο constituit
tragulam: Α στο mitteret
mitteret: ρήμα
Haec: Υ στο adhaesit
casu: αφαιρετική του τρόπου
ad turrim: εμπρόθετος προσδιορισμός του τόπου
adhaesit: ρήμα
tertio: επιθετικός προσδιορισμός στο die
post: επιρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
die: αφαιρετική του μέτρου ή της διαφοράς
a milite: εμπρόθετος του ποιητικού αιτίου
quodam: επιθετικός προσδιορισμός στο milite
conspicitur: ρήμα
ad Ciceronem: εμπρόθετος κίνησης σε πρόσωπο
defertur: ρήμα
Ille: Υ στο perlegit
epistulam: Α στο perlegit
perlegit: ρήμα
militesque: άμεσο Α στο adhortatur
adhortatur: ρήμα
ut salutem sperent: έμμεσο Α στο adhortatur
salutem: Α στο sperent
sperent: ρήμα

   ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
  quae apud Ciceronem gerantur: Δευτερεύουσα ουσιαστική πλάγια ερωτηματική πρόταση μερικής άγνοιας. Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quae. Εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, γιατί θεωρείται ότι η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενο της πρότασης, χρόνου ενεστώτα (gerantur), γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου αρκτικού (cognoscit) και γιατί δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν. Ισοδυναμεί με ουσιαστικό και λειτουργεί ως αντικείμενο στο ρήμα cognoscit.
   quantoque in periculo res sit: Δευτερεύουσα ουσιαστική πλάγια ερωτηματική πρόταση μερικής άγνοιας. Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quanto. Εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, γιατί θεωρείται ότι η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενο της πρότασης, χρόνου ενεστώτα (sit), γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου αρκτικού (cognoscit) και γιατί δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν. Ισοδυναμεί με ουσιαστικό και λειτουργεί ως αντικείμενο στο ρήμα cognoscit.
  ut ad Ciceronem epistulam deferat: Δευτερεύουσα ουσιαστική βουλητική πρόταση, εξαρτάται από ρήμα που σημαίνει βούληση, της οποίας το περιεχόμενο εκφράζει. Εισάγεται με το ut, επειδή είναι καταφατική και εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, επειδή το περιεχόμενό της είναι απλώς επιθυμητό, χρόνου παρατατικού (deferat), γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου ιστορικού. Λειτουργεί ως αντικείμενο στο ρήμα persuadet.
  ne, intercepta epistula, nostra consilia ab hostibus cognoscantur: Δευτερεύουσα ουσιαστική βουλητική πρόταση, εξαρτάται από ρήμα που σημαίνει βούληση, της οποίας το περιεχόμενο εκφράζει. Εισάγεται με το ne, επειδή είναι αρνητική και εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, επειδή το περιεχόμενό της είναι απλώς επιθυμητό, χρόνου ενεστώτα(cognoscantur), γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου αρκτικού (curat et providet). Λειτουργεί ως αντικείμενο στα ρήματα curat et providet.
   ut epistulam ad amentum tragulae adliget et intra castra abiciat: Δευτερεύουσες ουσιαστικές βουλητικές προτάσεις, εξαρτώνται από ρήμα που σημαίνει βούληση, της οποίας το περιεχόμενο εκφράζουν. Εισάγονται με το ut, επειδή είναι καταφατικές και εκφέρονται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, επειδή το περιεχόμενό τους είναι απλώς επιθυμητό, χρόνου ενεστώτα (adliget…abiciat), γιατί εξαρτώνται από ρήμα χρόνου αρκτικού (monet). Λειτουργούν ως αντικείμενο στο ρήμα monet.
   si adire non possit: Δευτερεύουσα επιρρηματική υποθετική πρόταση, ενταγμένη στον πλάγιο λόγο. Με την απόδοσή της (ut epistulam ad amentum tragulae adliget et intra castra abiciat) αποτελεί εξαρτημένο υποθετικό λόγο, που στον ευθύ λόγο θα ήταν: υπόθεση: Si adire non possis (ή poteris), epistulam ad amentum tragulae adliges (ή adliga) et intra castra abicias (ή abice) (σύνθετος υποθετικός λόγος με δύο αποδόσεις).
   ut tragulam mitteret: Δευτερεύουσα ουσιαστική βουλητική πρόταση, εξαρτάται από ρήμα που σημαίνει βούληση, της οποίας το περιεχόμενο εκφράζει. Εισάγεται με το ut, επειδή είναι καταφατική και εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, επειδή το περιεχόμενό της είναι απλώς επιθυμητό, χρόνου παρατατικού (mitteret), γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου ιστορικού (constituit). Λειτουργεί ως αντικείμενο στο ρήμα constituit.
   ut salutem sperent: Δευτερεύουσα ουσιαστική βουλητική πρόταση, εξαρτάται από ρήμα που σημαίνει βούληση, της οποίας το περιεχόμενο εκφράζει. Εισάγεται με το ut, επειδή είναι καταφατική και εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ, επειδή το περιεχόμενό της είναι απλώς επιθυμητό, χρόνου ενεστώτα (sperent), γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου αρκτικού (adhortatur). Λειτουργεί ως αντικείμενο στο ρήμα adhortatur.


[1] σε πόσο μεγάλο κίνδυνο βρίσκονται τα πράγματα
[2] να μη μαθευτούν τα σχέδιά μας από τους εχθρούς, αν αρπάξουν το γράμμα