ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΩΡΙΜΑΖΕΙ ΟΠΩΣ ΟΙ ΚΑΡΠΟΙ
 |
| Accius |
ΚΕΙΜΕΝΟ 27
Cum Accius ex urbe Roma Tarentum venisset, ubi Pacuvius grandi iam aetate recesserat, devertit ad eum. Accius, qui multo minor natu erat, tragoediam suam, cui «Atreus» nomen est, ei desideranti legit. Tum Pacuvius dixit sonora quidem esse et grandia quae scripsisset, sed videri tamen ea sibi duriora et acerbiora. «Ita est» inquit Accius «ut dicis; neque id me sane paenitet; meliora enim fore spero, quae deinceps scribam. Nam quod in pomis est, idem esse aiunt in ingeniis: quae dura et acerba nascuntur, post fiunt mitia et iucunda, sed quae gignuntur statim vieta et mollia, non matura mox fiunt sed putria.»
 |
| Tarentum |
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Σαν πήγε ο Άκκιος από τη Ρώμη στον Τάραντα, όπου ο Πακούβιος είχε αποσυρθεί σε μεγάλη πια ηλικία, έμεινε[1] στο σπίτι του. Ο Άκκιος, που ήταν πολύ νεότερός του, του διάβασε, μετά από επιθυμία του, την τραγωδία του που ονομάζεται «Ατρέας». Τότε ο Πακούβιος του είπε πως όσα είχε γράψει ήταν βέβαια ηχηρά και μεγαλόπρεπα, μόνο που του φαινόντουσαν κάπως τραχιά και στυφά. Ο Άκκιος του απάντησε: «Έτσι είναι όπως τα λες· κι ούτε βέβαια μετανιώνω γι` αυτό· γιατί αυτά που θα γράψω στη συνέχεια[2] ελπίζω πως θα είναι καλύτερα. Λένε, αλήθεια, πως με το πνεύμα συμβαίνει το ίδιο πράγμα που συμβαίνει με τους καρπούς[3]: αυτοί που γεννιούνται σκληροί και πικροί γίνονται αργότερα γινωμένοι και γλυκοί· όσοι όμως βγαίνουν από την αρχή[4] μαραμένοι και μαλακοί, αργότερα δεν ωριμάζουν, αλλά σαπίζουν».
ΣΥΝΤΑΞΗ
Accius: Υ στο venisset
ex urbe: εμπρόθετος της από τόπο κίνησης, απομάκρυνσης
Roma: επεξήγηση στο urbe
Tarentum: αιτιατική κίνησης σε τόπο
venisset: ρήμα
ubi: επιρρηματικός του τόπου
Pacuvius: Υ στο recesserat
grandi: επιθετικός προσδιορισμός στο aetate
iam: επιρρηματικός του χρόνου
aetate: αφαιρετική του χρόνου
recesserat: ρήμα
devertit: ρήμα
ad eum: εμπρόθετος τόπου
Accius: Υ στο legit
qui: Υ στο erat
multo: αφαιρετική του μέτρου
minor: Κ στο qui
natu: αφαιρετική της αναφοράς
erat: ρήμα
tragoediam: Α άμεσο στο legit
suam: επιθετικός προσδιορισμός στο tragoediam
cui: δοτική προσωπική κτητική
Atreus: Κ στο nomen (ή παράθεση)
nomen: Υ στο est
est: ρήμα
ei: Α έμμεσο στο legit, Υ στο desideranti
desideranti: αιτιολογική μετοχή ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο legit
legit: ρήμα
Tum: επιρρηματικός του χρόνου
Pacuvius: Υ στο dixit
dixit: ρήμα
sonora: Κ στο quae scripsisset
esse: ειδικό απαρέμφατο, Α στο dixit
quae scripsisset: Υ στο απαρέμφατο esse
grandia: Κ στο quae scripsisset
quae: Α στο scripsisset
scripsisset: ρήμα
videri: ειδικό απαρέμφατο (απρόσωπο), Α στο dixit
esse: (εννοείται) ειδικό απαρέμφατο, Υ στο videri
ea: Υ στο esse
sibi: δοτική προσωπική του κρίνοντος προσώπου
duriora: K στο ea
acerbiora: K στο ea
Ita: επιρρηματικός του τρόπου
hoc: εννοούμενο υποκείμενο ρήματος
est: ρήμα
inquit: ρήμα
Accius: Υ στο inquit
dicis: ρήμα
id: Υ στο paenitet
me: αιτιατική του προσώπου που μετανιώνει
sane: επιρρηματικός του τρόπου
paenitet: ρήμα
meliora: Κ στο quae deinceps scribam
fore: ειδικό απαρέμφατο, Α στο spero
spero: ρήμα
quae deinceps scribam: Υ στο fore
quae: Α στο scribam
deinceps: επιρρηματικός του χρόνου
scribam: ρήμα
quod: Υ στο est
in pomis: εμπρόθετος της κατάστασης ή του τόπου (μεταφορικά)
est: ρήμα
idem: Υ στο esse
esse: ειδικό απαρέμφατο, Α στο aiunt
aiunt: ρήμα
in ingeniis: εμπρόθετος του τόπου (μεταφορικά)
quae:Υ στο nascuntur
dura: Κ στο quae
acerba: Κ στο quae
nascuntur: ρήμα
post: επιρρηματικός του χρόνου
fiunt: ρήμα
mitia: Κ στην αναφορική quae... nascuntur
iucunda: Κστην αναφορική quae... nascuntur
quae: Y στο gignuntur
gignuntur: ρήμα
statim: επιρρηματικός του χρόνου
vieta: Κ στο quae
et mollia: Κ στο quae
matura: Κ στην αναφορική quae... mollia
mox: επιρρηματικός του χρόνου
fiunt: ρήμα
putria: Κ στην αναφορική quae... mollia
ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ:
1. Cum Accius ex urbe Roma Tarentum venisset: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, εισάγεται με τον ιστορικό ή διηγηματικό cum που υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση της δευτερεύουσας με την κύρια πρόταση δημιουργώντας ανάμεσά τους μια σχέση αιτίου και αιτιατού. Εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ (είναι φανερός ο ρόλος του υποκειμενικού στοιχείου που υπάρχει σ’ αυτήν) υπερσυντέλικου (venisset), για πράξη προτερόχρονη.
2. ubi Pacuvius grandi iam aetate recesserat: Δευτερεύουσα αναφορική επιθετική προσδιοριστική πρόταση. Εισάγεται με το αναφορικό τοπικό επίρρημα ubi. Εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ, γιατί δηλώνει το πραγματικό, χρόνου υπερσυντέλικου (recesserat), γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου ιστορικού (recesserat à devertit) και γιατί δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν. Προσδιορίζει το Tarentum.
3. qui multo minor natu erat: Δευτερεύουσα αναφορική επιθετική προσδιοριστική πρόταση. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία qui. Εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ, γιατί δηλώνει το πραγματικό. Προσδιορίζει το Accius.
4. cui «Atreus» nomen est: Δευτερεύουσα αναφορική επιθετική προσδιοριστική πρόταση. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία cui. Εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ, γιατί δηλώνει το πραγματικό. Προσδιορίζει το tragoediam.
5. quae scripsisset: Δευτερεύουσα αναφορική ουσιαστική πρόταση. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quae. Εκφέρεται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ λόγω ένταξής της στον Πλάγιο Λόγο, χρόνου υπερσυντέλικου (scripsisset),γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου (από το esse και αυτό από το dixit) και γιατί δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν. Λειτουργεί ως υποκείμενο στο esse.
6. ut dicis: Δευτερεύουσα απλή παραβολική πρόταση. Εισάγεται με τον παραβολικό σύνδεσμο ut, εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ, γιατί δηλώνει το πραγματικό. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο est.
7. quae deinceps scribam: Δευτερεύουσα αναφορική ουσιαστική πρόταση. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quae. Εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ μέλλοντα και δηλώνει το υστερόχρονο στο παρόν. Λειτουργεί ως υποκείμενο στο fore.
8. quod in pomis est: Δευτερεύουσα αναφορική επιθετική προσδιοριστική πρόταση. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quod. Εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ, γιατί λειτουργεί ανεξάρτητα από τον πλάγιο λόγο. Προσδιορίζει το idem.
9. quae dura et acerba nascuntur: Δευτερεύουσα αναφορική ουσιαστική πρόταση. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quae. Εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ ενεστώτα και δηλώνει πραγματικό. Λειτουργεί ως υποκείμενο στο fiunt.
10. quae gignuntur statim vieta et mollia: Δευτερεύουσα αναφορική ουσιαστική πρόταση. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quae. Εκφέρεται με ΟΡΙΣΤΙΚΗ ενεστώτα και δηλώνει πραγματικό. Λειτουργεί ως υποκείμενο στο fiunt.
